Kultury muzyczne świata

Etnomuzykologia, rozumiana jako dyscyplina zajmująca się niezapisywaną twórczością muzyczną całego świata, obejmuje następujące dziedziny wiedzy:

1. orientalistykę muzyczną,
2. antropologię muzyczną,
3. folklorystykę muzyczną,
4. etnomuzykologię zmiany kulturowej.

Studenci poznają najpierw kultury muzyczne im najbliższe, a więc własnego kraju i pozostałych krajów Europy, a następnie - kultury mniej znane, tzn. pozostałych kontynentów. Na wykładach omawiane są, w zależności od kultur, problemy czysto muzyczne, jak teoria i estetyka lub problemy muzyczne w kontekście społeczno-kulturowym. Niezależnie od grupy etnicznej poruszana jest zawsze kwestia życia dawnych sposobów muzykowania w obecnych czasach.

Celem poznania tradycyjnych kultur muzycznych świata jest pogłębienie zrozumienia istoty i roli muzyki w życiu człowieka oraz wykształcenie w studentach potrzeby pielęgnacji zanikających kultur muzycznych. Przedmiot może też ułatwić zrozumienie fascynacji kompozytorów ludowym lub tradycyjnym materiałem muzycznym, przez co staje się niezwykle ważnym dopełnieniem historii muzyki. Studenci kompozycji mogą tu ponadto znaleźć inspirację dla ich własnej twórczości.

• Przedmiot nie wymaga specjalnego przygotowania studentów, ale dobrze jest jeśli znają podstawowe zasady muzyki i mają rozwiniętą pamięć muzyczną, posiadają ogólną wiedzę o życiu społeczeństw na różnych stopniach rozwoju cywilizacyjnego, umieją czytać mapy i swobodnie posługują się językami obcymi, głównie angielskim, niemieckim i francuskim.

• Słuchanie nagrań różnych kultur muzycznych świata i samodzielna lektura książek.

1. Bielawski L., Kaszuby, t. 1-3, Warszawa 1997.
2. Collaer P., Ozeanien (Musikgeschichte in Bildern, I/1), Leipzig 1965.
3. Collaer P., Amerika. Eskimo und indianische Bevölkerung (Musikgeschichte in Bildern, I/2), Leipzig 1976.
4. Collaer P., Südostasien (Musikgeschichte in Bildern, I/3), Leipzig 1979.
5. Collaer P., Elsner J., Nordafrika (Musikgeschichte in Bildern, I/8), Leipzig 1983.
6. Czekanowska A., Kultury muzyczne Azji, Kraków 1981.
7. Dahlig P., Muzyka ludowa we współczesnym społeczeństwie, Warszawa 1987.
8. Gansemans J., Schmidt-Wrenger B., Zentralafrika (Musikgeschichte in Bildern, I/9), Leipzig 19??.
9. Kubik G., Westafrika (Musikgeschichte in Bildern, I/11), Leipzig 1989.
10. Kubik G., Ostafrika (Musikgeschichte in Bildern, I/10), Leipzig 19??.
11. Muzyka Podhala, oprac. St. Mierczyński, przedm. K. Szymanowski, Kraków 1973, 2. wyd.
12. Olędzki St., Polskie instrumenty ludowe, Kraków 1978.
13. Sobiescy J. i M., Polska muzyka ludowa i jej problemy, Kraków 1973.
14. Stęszewski J., Uwagi o etnomuzycznej regionalizacji Polski, (w:) Dyskurs o tradycji, Wroclaw 1974.
15. Stęszewski J., Muzyka ludowa [Polski], (w:) Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. 2, Warszawa 1981.
16. Wozaczyńska A., Pieśni kurpiowskie: ich struktura i charakterystyka w świetle zbiorów W. Skierkowskiego, Wrocław 1956.
17. Woźniak J., Polski folklor muzyczny, Gdańsk 1981.
18. Żerańska-Kominek S., Symbole czasu i przestrzeni w muzyce Azji Centralnej, Kraków 1987.
19. Żerańska-Kominek S., Muzyka w kulturze. Wprowadzenie do etnomuzykologii, Warszawa 1995.
20. hasła przedmiotowe z encyklopedii muzycznych: New Grove of Music and Musicians, Musik in Geschichte und Gegenwart

1. Muszkalska B., Muzyka ludowa Sardynii, Poznań 1996.
2. Worlds of Music, red. J.T. Titon, New York 1992.
3. History of Jazz. Rodowód, red. A. Schmidt.

- potrafi dotrzeć do podstawowych informacji z zakresu etnomuzykologii (K_W05)
- rozróżnia muzykę różnych kontynentów z nagrań (K_W01, K_W03)
- wymienia główne sposoby muzykowania danej grupy etnicznej (K_W02)
- charakteryzuje główne sposoby muzykowania danej grupy etnicznej (K_W02)

- analizuje przykłady dźwiękowe z różnych rejonów świata (K_U02)
- porównuje odlegle i bliskie kultury muzyczne świata (K_U03)
- klasyfikuje kultury muzyczne świata z punktu widzenia technik wokalnych, instrumentarium itp. (K_U03)
- przygotowuje prezentacje słowne wsparte przykładami muzycznymi (K_U11, K_U15)

- docenia kulturę muzyczną każdej grupy etnicznej (K_K02)
- stara się przedstawić kultury muzyczne świata jako dorobek ludzkości (K_K02)
- dąży do zachowania wszelkich niezapisywanych sposobów muzykowania (K_K02)
- inspiruje innych do poznawania kultur muzycznych świata (K_K01)

1. Wprowadzenie do etnomuzykologii
2. Muzyka ludowa i tradycyjna we współczesnym społeczeństwie
3. Polska. Kompleks środkowopolski
4. Polska. Obszar północno-zachodni
5. Polska. Obszar północno-wschodni
6. Polska. Obszar wschodni
7. Polska. Obszar południowy
8. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce
9. Muzyka hiszpańska, portugalska i francuska
10. Muzyka skandynawska i wysp brytyjskich
11. Bałkański folklor muzyczny
12. Muzyka rosyjska, ukraińska i rumuńska
13. Muzyka Żydów Europy Centralnej

Pierwsze tematy wprowadzają studentów w interesującą i raczej mało znaną problematykę samych badań etnomuzykologicznych. Studenci poznają nie tylko różne metody badawcze, ale także zmieniające się w czasie sposoby organizacji wiedzy. Dalsze tematy są już poznawaniem konkretnych kultur muzycznych, od polskich, przez inne europejskie, na kulturze Żydów Europy Centralnej kończąc. Szczegółowo prezentowane zagadnienia zwykle rozszerzają i systematyzują już posiadaną wiedzę.

• Podstawą kursów są wykłady oparte na literaturze polskiej i obcojęzycznej uzupełniane przede wszystkim licznymi przykładami słuchowymi oraz mapami, zdjęciami, transkrypcjami i tłumaczeniami obcojęzycznych tekstów w utworach wokalnych. W celu uatrakcyjnienia spotkań wprowadzane są różnego rodzaju ciekawostki i zagadnienia wywołujące dyskusje.

1. wygłoszenie referatu na wybrany temat
2. zaliczenie kolokwium
3. zaliczenie testu słuchowego

Każde zadanie jest punktowane, a suma zdobytych punktów zostaje przełożona na ocenę.

1. Oceania. Aborygeni i ich muzyka
2. Afryka. Kultury muzyczne Afryki Środkowej i Etiopii
3. Afryka. Kultury muzyczne Afryki Środkowej i Etiopii c.d.
4. Ameryka Północna i A. Południowa. Kultury muzyczne Indian i Eskimosów
5. Ameryka Północna i A. Południowa. Kultury muzyczne Indian i Eskimosów c.d.
6. Kultura muzyczna Murzynów amerykańskich
7. Kultura muzyczna Murzynów amerykańskich c.d.
8. Indie północne i południowe. Pakistan
9. Muzyka Chin
10. Kultura muzyczna Japonii
11. Kultura muzyczna Japonii c.d.
12. Kultury muzyczne Tybetu, Tuwy i Tajlandii
13. Techniki wokalne i instrumentarium.

Podsumowanie

Realizowane w semestrze letnim wykłady dotyczą pozaeuropejskich kultur muzycznych. Studenci poznają tu z jednej strony muzykę w pewien sposób skomplikowaną, np. wielogłosowe pieśni Pigmejów i ragi hinduskie, z drugiej - muzykę strukturalnie prostą, np. pieśni Eskimosów i Aborygenów. Każda kultura muzyczna przedstawiona jest w szerokim kontekście społeczno-kulturowym, który pozwala wyjaśnić jej istotę. Zainteresowanie studentów tymi kulturami jest bardzo silne, co najlepiej widać poprzez pracę własną (np. poznawanie obcych kultur za pośrednictwem internetu) i dyskusje na temat przekształceń muzyki tradycyjnej pod wpływem zmian cywilizacyjnych.

• Podstawą kursu są wykłady oparte na literaturze polskiej i obcojęzycznej uzupełniane przede wszystkim licznymi przykładami słuchowymi oraz mapami, zdjęciami, transkrypcjami i tłumaczeniami obcojęzycznych tekstów w utworach wokalnych. W celu uatrakcyjnienia spotkań wprowadzane są różnego rodzaju ciekawostki i zagadnienia wywołujące dyskusje.

1. wygłoszenie referatu na wybrany temat
2. zaliczenie kolokwium
3. zaliczenie testu słuchowego

Każde zadanie jest punktowane, a suma zdobytych punktów zostaje przełożona na ocenę.