Techniki kompozytorskie XX i XXI w.

Celem seminarium jest zapoznanie studentów z technikami kompozytorskimi i stylami muzycznymi XX i XXI wieku, zarówno historycznymi, typowymi, jak i indywidualnymi, na podstawie:

• literatury muzycznej (analizy słuchowej z partyturą),
• piśmiennictwa – wskazanych pozycji literatury, w tym autorefleksji kompozytorów,
• analizy technik kompozytorskich poszczególnych dzieł muzycznych pod kątem potrzeb poszczególnych specjalności (dyrygenta, kompozytora i teoretyka muzyki).

---

---

1. Zbigniew Skowron, Teoria i estetyka awangardy muzycznej drugiej połowy XX wieku, Warszawa 1989, s. 24-40.
2. Maciej Gołąb, Spór o granice poznania dzieła muzycznego, Wrocław 2003, s. 170-171.
3. Józef M. Chomiński, Technika sonorystyczna jako przedmiot systematycznego szkolenia, w: „Muzyka” 1961, nr 3.
4. Zbigniew Skowron, Nowa muzyka amerykańska, Kraków 1995.
5. Luigi Rognoni, Wiedeńska szkoła muzyczna. Ekspresjonizm i dodekafonia, „Res Facta” 3, Kraków 1978.
6. Gunther Schuller, Rozmowa z Varèse’em, w: „Res Facta” 1, Kraków 1967.
7. Maria Piotrowska, Neoklasycyzm w muzyce XX wieku, Warszawa 1982.
8. Zofia Helman, Neoklasycyzm w muzyce polskiej XX wieku, Kraków 1985.
9. Maciej Gołąb, Dodekafonia, Bydgoszcz 1987, s. 83-136.
10. Bogusław Schaeffer, Nowa muzyka, Kraków, s. 48-60.
11. Włodzimierz Kotoński, Muzyka elektroniczna, Kraków 1989.
12. materiały informacyjne i wydawnictwa IRCAM.
13. Jadwiga Paja, Przegląd ujęć teoretycznych dotyczących aleatoryzmu, ZN nr 24 AM Gdańsk, s. 237-251.
14. Witold Lutosławski, O roli elementu przypadku w technice komponowania, "Res Facta" nr 1, Kraków 1967.
15. Teresa Błaszkiewicz. Aleatoryzm w twórczości W. Lutosławskiego. Pr. Spec. 3 AM Gdańsk (rozdz. II i V).
16. Ewa Synowiec, Teatr instrumentalny B. Schaeffera, Pr. Spec. 30, AM Gdańsk, 1983 (rozdz. I i II).
17. Tadeusz Pawłowski, Happening,  Warszawa 1982 (wstęp, rozdz. II).
18. Piotr Krakowski, O sztuce nowej i najnowszej, Warszawa 1984.
19. Joanna Miklaszewska, Minimalizm w muzyce polskiej, Kraków 2003.
20. Tonny Thorne, Słownik pojęć kultury postmodernistycznej, Warszawa 1995.

1. Alicja Jarzębska, Z dziejów myśli o muzyce. Wybrane zagadnienia teorii i analizy muzyki tonalnej i posttonalnej, Kraków 2002.
2. Krzysztof Baculewski, Historia muzyki polskiej, t. VII, Współczesność, cz. 1.: 1939-1974, Warszawa 1996.
3. Jadwiga Paja-Stach, Dzieła otwarte w twórczości kompozytorów XX wieku, Kraków 1992.
4. Słowniki, informatory i encyklopedie muzyczne, artykuły i rozprawy w monografiach i czasopismach naukowych.

- wymienia i definiuje techniki kompozytorskie i style muzyczne XX i XXI wieku (K_W01, K_W03, K_W04, K_W06, K_W10, K_W11)
- rozróżnia i wyjaśnia specyfikę poszczególnych technik kompozytorskich i stylów muzycznych XX i XXI wieku (K_W01, K_W03, K_W04, K_W10)
- rozpoznaje typy i właściwości technik kompozytorskich i stylów muzycznych XX i XXI wieku w poszczególnych utworach muzycznych różnych gatunków (K_W01, K_W03, K_W04)
- tłumaczy związki pomiędzy elementami technik kompozytorskich i stylów muzycznych XX i XX wieku w kontekście historycznym (K_W05, K_W07, K_W09)

- porównuje poszczególne techniki kompozytorskie i ich elementy oraz wyprowadza wnioski dotyczące ich wzajemnych relacji (K_U02, K_U03, K_U04)
- porządkuje i klasyfikuje cechy dzieł muzycznych, projektów artystycznych i form artystycznego wyrazu pod kątem technik kompozytorskich (twórczych) w nich wykorzystanych (K_U03, K_U04, K_U08)
- rozpoznaje słuchowo i na podstawie oglądu partytur poszczególne techniki kompozytorskie i środki wyrazu artystycznego i potrafi opisać ich cechy charakterystyczne (K_U02, K_U04, K_U05, K_U06)
- potrafi wskazać przykłady zastosowania poszczególnych technik kompozytorskich w utworach muzycznych i intermedialnych kreacjach twórczych (K_U01, K_U04, K_U05)

- pracuje samodzielnie nad powierzonymi zadaniami podlegającymi indywidualnej ocenie i wykazuje odpowiedzialność za organizację procesu uczenia się (K_K01, K_K02)
- przestrzega poczynionych ustaleń w zakresie wyznaczonych zadań i angażuje się w ich wykonanie (K_K01, K_K02, K_K04)
- dyskutuje i zachowuje krytycyzm z wyrażaniu opinii (K_K06, K_K07 )
- wykazuje kreatywność w świadomym integrowaniu zdobytej wiedzy (K_K02, K_K09)

1. Koncepcje awangardowe w muzyce XX wieku (wg Z. Skowrona)
2. Ideologie i praktyki muzycznej moderny (wg M. Gołąba)
3. Postawa kompozytorów wobec materiału dźwiękowego. Poszukiwanie nowych brzmień: Debussy i recherche sur le timbre, Arte dei rumori włoskich futurystów, Klangfarbenmelodie, spatial music Verese’a, techniki sonorystyczne (sonoryzm)
4. Neoklasycyzm, folkloryzm
5. Dodekafonia. Koncepcja uniwersalna techniki dodekafonicznej. Dodekafonia w ujęciu Schönberga, Berga i Weberna. Serializm i dtrukturalizm interwałowy
6. Muzyka elektroniczna
7. Aleatoryzm, muzyka graficzna
8. Teatr instrumentalny
9. Happening, fluxus, performance art
10. Postmodernizm w muzyce. Minimal music (w ujęciu m.in. Johna Cage’a, Mortona Feldmana, Earle Browna, La Monte Younga i Terry Riley’a, Steve’a Reicha, Philipa Glassa i Arvo Pärta)
11. Indywidualne techniki kompozytorskie i poetyki muzyczne w wybranych aspektach i kontekstach – według propozycji prowadzącego i studentów: np. G. Ligetiego, G. Scelsiego, K. Stockhausena, I. Xenakisa, itd.

Do podstawowych efektów kształcenia należą:

• zdobycie wiedzy teoretycznej w zakresie treści programowych,
• umiejętność rozpoznania i określania cech technik kompozytorskich i stylów muzycznych (indywidualnych i typowych) dzieł muzyki XX i XXI wieku.

Studenci przygotowują się do zajęć samodzielnie, na podstawie określonej przez prowadzącego pozycji literatury związanej z tematami poszczególnych seminariów oraz w oparciu o własne analizy technik kompozytorskich poszczególnych utworów. Referują cząstkowe zagadnienia i uczestniczą w dyskusji, podsumowywanej przez prowadzącego zajęcia.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest:

• obecność na zajęciach i aktywny w nich udział,
• zaliczenie wszystkich seminariów, ćwiczeń i testów słuchowych.
• egzamin pisemny.

1. Koncepcje awangardowe w muzyce XX wieku (wg Z. Skowrona)
2. Ideologie i praktyki muzycznej moderny (wg M. Gołąba)
3. Postawa kompozytorów wobec materiału dźwiękowego. Poszukiwanie nowych brzmień: Debussy i recherche sur le timbre, Arte dei rumori włoskich futurystów, Klangfarbenmelodie, spatial music Verese’a, techniki sonorystyczne (sonoryzm)
4. Neoklasycyzm, folkloryzm
5. Dodekafonia. Koncepcja uniwersalna techniki dodekafonicznej. Dodekafonia w ujęciu Schönberga, Berga i Weberna. Serializm i dtrukturalizm interwałowy
6. Muzyka elektroniczna
7. Aleatoryzm, muzyka graficzna
8. Teatr instrumentalny
9. Happening, fluxus, performance art
10. Postmodernizm w muzyce. Minimal music (w ujęciu m.in. Johna Cage’a, Mortona Feldmana, Earle Browna, La Monte Younga i Terry Riley’a, Steve’a Reicha, Philipa Glassa i Arvo Pärta)
11. Indywidualne techniki kompozytorskie i poetyki muzyczne w wybranych aspektach i kontekstach – według propozycji prowadzącego i studentów: np. G. Ligetiego, G. Scelsiego, K. Stockhausena, I. Xenakisa, itd.

Do podstawowych efektów kształcenia należą:

• zdobycie wiedzy teoretycznej w zakresie treści programowych,
• umiejętność rozpoznania i określania cech technik kompozytorskich i stylów muzycznych (indywidualnych i typowych) dzieł muzyki XX i XXI wieku.

Studenci przygotowują się do zajęć samodzielnie, na podstawie określonej przez prowadzącego pozycji literatury związanej z tematami poszczególnych seminariów oraz w oparciu o własne analizy technik kompozytorskich poszczególnych utworów. Referują cząstkowe zagadnienia i uczestniczą w dyskusji, podsumowywanej przez prowadzącego zajęcia.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest:

• obecność na zajęciach i aktywny w nich udział,
• zaliczenie wszystkich seminariów, ćwiczeń i testów słuchowych,
• egzamin pisemny.