Harmonia

Pogłębienie, usystematyzowanie i uzupełnienie wiadomości o harmonice systemu tonalnego dur-moll, a zwłaszcza:

• osiągnięcie umiejętności tworzenia konstrukcji harmonicznych na podstawie podanych: a) melodii w sopranie i innych głosach, b)oznaczeń basu cyfrowanego, c) funkcji harmonicznych,
• nabycie umiejętności organizacji przebiegów harmonicznych w fakturach o różnej ilości głosów oraz tworzenia miniatur muzycznych wg podanych założeń,
• osiągnięcie sprawności w analizowaniu i interpretowaniu środków i zjawisk harmonicznych w utworach muzycznych reprezentujących tonalność dur-moll; poznanie najbardziej przydatnych metod analizy harmonicznej,
• rozwój słuchu harmonicznego, twórczych predyspozycji i wyobraźni muzycznej,
• pogłębienie wiedzy i umiejętności niezbędnych w procesie kształcenia w zakresie przedmiotów: kontrapunkt, analiza dzieł muzycznych i in.

• znajomość podstaw harmonii tonalnej w zakresie teoretycznym i praktycznym (zalecane jest ukończenie kursu harmonii w zakresie średniej szkoły muzycznej)

-

1. Poszowski Antoni, Harmonia systemu tonalnego dur-moll, Gdańsk 2001.
2. Sikorski Kazimierz, Harmonia, cz. 1-2, Kraków 2001, 2003.
3. Targosz Jacek, Podstawy harmonii funkcyjnej, Kraków 1993.
4. Wesołowski Franciszek, Rozwój systemu tonalnego dur-moll, Warszawa 2006.

1. Chomiński Józef M., Historia harmonii i kontrapunktu, t. 3, Kraków 1990.
2. Frączkiewicz Aleksander, Fieldorf  Maria, Zasady modulacji – podręcznik pomocniczy do nauki harmonii, Kraków 1996.
3. Kolanek Małgorzata, System harmoniczny H. Erpfa, Warszawa 1986.
4. Materiały do analiz harmonicznych (wybór).
5. Pokrzywińska Maria, Progresje. Zbiór ćwiczeń harmonicznych, Warszawa 2004.
6. Sikorski Kazimierz, Harmonia. Zbiór zadań i przykładów, Kraków 1984.
7. Wesołowski Franciszek, Materiały do ćwiczeń harmonicznych, Kraków 2004.
8. Wesołowski Franciszek, Nauka harmonii, Łódź 2008.

- posiada znajomość elementów struktury dzieła muzycznego i zna oddziaływanie harmoniki na ich ukształtowanie (K_W03)
- zna teorię i środki harmoniki systemu tonalnego dur-moll i charakteryzuje ich specyfikę (K_W04)
- posiada znajomość i zrozumienie rozwoju harmonii w historii muzyki oraz orientację w literaturze związanej z tymi zagadnieniami (K_W07)
- rozpoznaje i definiuje wzajemne relacje w nauce harmonii zachodzące pomiędzy teorią a praktyką (K_W13)
- zna systemy oznaczeń funkcyjnych odpowiadające monizmowi i dualizmowi harmonicznemu (K_W14)
- definiuje pojęcia: harmonia, harmonia tonalna, szereg harmoniczny (naturalny), akord, kadencja, progresja harmoniczna, zboczenie modulacyjne, dźwięki obce, alteracja niemodulująca i modulująca, modulacja diatoniczna, chromatyczna i enharmoniczna, przesunięcie modulacyjne i potrafi je rozpoznać i zilustrować (K_W14)

- umie tworzyć konstrukcje harmoniczne używając wielodźwięków w oparciu o podaną linię melodyczną sopranu, basu, podany przebieg funkcji harmonicznych (K_U01)
- potrafi zastosować różnorodne środki systemu tonalnego dur-moll w praktyce - zgodnie z poznanymi zasadami ich użycia (K_U01)
- rozumie treść harmoniczną wykonywanych i analizowanych dzieł muzycznych (K_U01)
- umie harmonizować podane melodie (także sfigurowane) z użyciem poznanych środków harmonii tonalnej w różnorodnych fakturach (K_U03)
- posiada umiejętność kształtowania treści harmonicznej w sposób umożliwiający odejście od zapisanego podstawowego tekstu nutowego (K_U16)

- rozumie potrzebę ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy i umiejętności z zakresu nauki harmonii dla pracy muzyka (K_K01)
- wykazuje kreatywność w realizacji powierzonych zadań (K_K03)
- realizuje własne koncepcje i działania artystyczne oparte na zróżnicowanych środkach harmonicznych (K_K03)
- posiada umiejętność organizacji pracy własnej i zespołowej w ramach realizacji wspólnych zadań i projektów (K_K04)

Przedmiot zawiera całościowy i pogłębiony wykład dotyczący problematyki harmonicznej w dziejach muzyki, ze szczególnym uwzględnieniem harmoniki systemu tonalnego dur-moll.

Realizowane treści obejmują następującą problematykę:

• rozwój systemu tonalnego dur-moll,
• teoria harmonii systemu tonalnego dur-moll i systemy oznaczeń funkcyjnych monizmu oraz dualizmu harmonicznego (system H. Erpfa),
• budowa, łączenie i użycie w konstrukcji harmonicznej trójdźwięków: trójdźwięki triady harmonicznej, trójdźwięki poboczne – ich budowa, funkcje i odmiany, łączenie trójdźwięków, trójdźwięki triady harmonicznej z pojedynczym i podwójnym opóźnieniem, kadencje (typy, rodzaje, cechy, odmiany), progresje i ich rodzaje,
• budowa, rozwiązania i użycie w konstrukcji harmonicznej wielodźwięków: czterodźwięki septymowe, czterodźwięki septymowe bez prymy, trójdźwięki z dodaną sekstą, pięciodźwięki nonowe, dominanta nonowa bez prymy, sześcio- i siedmiodźwięki,
• układy 2-, 3-, 5-, 6-głosowe, układy o zmiennej liczbie głosów,
• analiza harmoniczna (wzrokowa i słuchowa).

• wykład z prezentacją objętych programem treści
• metoda praktyczna - ćwiczenia (pisemne i przy instrumencie) realizujące problemy omawiane w trakcie wykładu
• metoda eksponująca połączona z analizą treści harmonicznej dzieła muzycznego

Ocena końcowa na podstawie stanu wiedzy i umiejętności studenta weryfikowanych na podstawie pisemnych kolokwiów problemowych (2), samodzielnych prac cząstkowych (w różnej formie); ocena uwzględnia także wkład pracy i aktywność studenta podczas zajęć.

• zboczenie modulacyjne: rodzaje akordów wtrąconych i ich rozwiązania, tonalność rozszerzona, użycie akordów wtrąconych w konstrukcji harmonicznej
• dźwięki obce: dźwięki obce pierwszego rodzaju, akord chopinowski w odmianach
• dźwięki obce drugiego rodzaju; użycie dźwięków obcych w konstrukcji harmonicznej,
• figuracja melodyczna w jednym i kilku głosach, harmonizowanie melodii sfigurowanej, figurowanie głosów w konstrukcji harmonicznej
• nuta pedałowa i stała, ostinato
• figuracja akordowa – główne formy
• dźwięki alterowane: alteracja niemodulująca, alteracja pozorna i rzeczywista, akord alterowany – rozwiązania i użycie, dźwięki obce w akordach alterowanych: akord tristanowski
• modulacje: diatoniczna – prosta i złożona, chromatyczna – w ramach jednego akordu (I typu) i pomiędzy dwoma akordami (II typu), diatoniczno - chromatyczna, enharmoniczna I i II typu oraz modulacja Jarmusiewicza, przesunięcie modulacyjne
• analiza harmoniczna utworów muzycznych (XVII-XIX wiek) i w oparciu o nią tworzenie własnych miniatur w stylu danego okresu lub kompozytora
• charakterystyka harmoniki systemu tonalnego dur-moll

• wykład z prezentacją objętych programem treści
• metoda praktyczna - ćwiczenia (pisemne i przy instrumencie) realizujące problemy omawiane w trakcie wykładu
• metoda eksponująca połączona z analizą treści harmonicznej dzieła muzycznego

Ocenę w semestrze II stanowi wynik pisemnego egzaminu końcowego. Podstawą zaliczenia jest pozytywny wynik kolokwiów problemowych, poprawne wykonanie samodzielnych prac cząstkowych i aktywny udział w zajęciach.