symbol | jezyk |
---|---|
3/4231 | |
założenia, cele oraz charakterystyka przedmiotu | |
Studenci Wydziału Wokalno-Aktorskiego – specjalność ŚPIEW SOLOWY/ MUSICAL na 3-letnich stacjonarnych studiach licencjackich (6 semestrów) po ukończeniu 4 semestru powinni umieć poprawnie przedstawić dowolne teksty prozatorskie, poetyckie i dramatyczne w oparciu o nabyte umiejętności techniczne z wykorzystaniem różnorodnych środków ekspresji artystycznych. Przygotowanie studenta w okresie 2-letnim do wykonywania zawodu solisty śpiewaka lub artysty scen musicalowych wymaga przyswojenia przez niego ćwiczeń usprawniających narządy mowy i artykulację z wykorzystaniem m.in. następujących pozycji z zakresu literatury przedmiotu(bibliografia) Semestr I: Celem zajęć jest wprowadzenie studentów w problematykę poprawności mówienia, przekazanie im podstaw wiedzy z zakresu fonetyki i ortoepii; wskazanie cech wymowy, które wymagają korekty pod względem logopedycznym i/lub estetycznym oraz sposobów ćwiczeń, zaprezentowanie ćwiczeń usprawniających narządy mowy i mówienie; wdrożenie do samodzielnej, systematycznej pracy nad doskonaleniem wymowy. Semestr II: Celem zajęć jest wykorzystanie w praktyce wiadomości teoretycznych z zakresu fonetyki (m.in. umiejętności odczytywania wyrazów zapisanych fonetycznie w podręcznikach dykcji); zaprezentowanie rodzajów i sposobów ćwiczeń dykcyjnych dotyczących jakości brzmienia pojedynczych głosek oraz ich połączeń, a także akcentu (ze szczególnym uwzględnieniem proparoksytonezy); kontrola postępów studentów w doskonaleniu wymowy pod względem logopedycznym, ortofonicznym i estetycznym. Semestr III: Celem zajęć jest doskonalenie wymowy studentów pod względem ortofonicznym ze szczególnym uwzględnieniem zasad wymowy scenicznej; umiejętność zastosowania poznanych wcześniej zasad w kontrolowanej wymowie podczas zajęć; wdrożenie studentów do autokontroli własnej wypowiedzi na poziomie segmentalnym i suprasegmentalnym i poprawne ortofonicznie przygotowanie przez nich (przy pomocy pedagoga) wskazanego tekstu. Semestr IV: Celem zajęć jest opanowanie przez studentów umiejętności samodzielnego wskazywania różnic artykulacyjnych między wypowiedzią sceniczną a potoczną (m.in. w zakresie dopuszczalnych upodobnień i uproszczeń artykulacyjnych); swobodnego wypowiadania przez nich trudnych ciągów głoskowych w ćwiczeniach artykulacyjnych i w tekstach; operowania zestrojami akcentowymi oraz zróżnicowaną intonacją i tempem mówienia; różnicowanie parametrów głosu (barwy, natężenia, wysokość i iloczasu) w zależności od charakteru tekstu; prezentowanie skorygowanej wymowy głosek w wypowiedzi kontrolowanej; samodzielne opracowanie tekstu pod względem ortofonicznym i wygłoszenie tekstu z utrudnieniami ortofonicznymi. | |
sposób realizacji | |
zajęcia stacjonarne | |
wymagania wstępne i dodatkowe | |
Warunkiem podstawowym jest brak rażących wad wymowy, uniemożliwiających zrozumienie mowy. | |
zalecane fakultatywne komponenty przedmiotu | |
Ponieważ prawidłowa wymowa jest tylko jednym ze środków wyrazu scenicznego, ważne jest również kształtowanie umiejętności połączenia jej z interpretacją aktorską, zasadami prawidłowej emisji głosu, ewentualnie z elementami ruchu scenicznego. | |
bibliografia podstawowa | |
Semestr I: Prawidła poprawnej wymowy polskiej, oprac. Z. Klemensiewicz, wyd. VII (i nast.), Biblioteczka Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego Nr 10, Kraków, 1988. Michałowska D., O podstawach polskiej wymowy scenicznej, PWST, Kraków, 2006. Toczyska B., Elementarne ćwiczenia dykcji, Centrum Edukacji Teatralnej, Gdańsk, 1994 (i wyd. następne). Wierzchowska B., Wymowa polska, Warszawa 1971.
Semestr II: Michałowska D., O podstawach polskiej wymowy scenicznej, PWST, Kraków, 2006. Toczyska B., Elementarne ćwiczenia dykcji, Centrum Edukacji Teatralnej, Gdańsk, 1994 (i wyd. następne). Toczyska B., Sarabanda w chaszczach, Wydawnictwo „Podkowa”, Gdańsk, 1997.
Semestr III: Michałowska D., O podstawach polskiej wymowy scenicznej, PWST, Kraków, 2006. Toczyska B., Głośno i wyraźnie. 9 lekcji dobrego mówienia, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2007. Toczyska B., Elementarne ćwiczenia dykcji, Centrum Edukacji Teatralnej, Gdańsk, 1994 (i wyd. następne). Toczyska B., Sarabanda w chaszczach, Wydawnictwo „Podkowa”, Gdańsk, 1997.
Semestr IV: Toczyska B., Głośno i wyraźnie. 9 lekcji dobrego mówienia, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2007. Toczyska B., Elementarne ćwiczenia dykcji, Centrum Edukacji Teatralnej, Gdańsk, 1994 (i wyd. następne). Toczyska B., Ruch w głosie (Ćwiczenia nie tylko dla dziennikarzy), Wydawnictwo „Podkowa”, Gdańsk, 2008. Toczyska B., Sarabanda w chaszczach, Wydawnictwo „Podkowa”, Gdańsk, 1997.
| |
bibliografia uzupełniająca | |
Semestr I: Dunaj B., Zasady poprawnej wymowy polskiej, „Język Polski” 2006, nr LXXXVI, s.161– 172. Mikuta M., Kultura żywego słowa, PZWS, Warszawa 1961. Wierzchowska B., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Ossolineum, Wrocław, 1980
Semestr II: Mikuta M., Kultura żywego słowa, PZWS, Warszawa 1961. Walczak- Deleżyńska M., „Aby język giętki...” (wybór ćwiczeń artykulacyjnych od J. Tennera do B. Toczyskiej), Wrocław 2001. Wierzchowska B., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Ossolineum, Wrocław, 1980.
Semestr III: Mikuta M., Kultura żywego słowa, PZWS, Warszawa 1961. Walczak- Deleżyńska M., „Aby język giętki...” (wybór ćwiczeń artykulacyjnych od J. Tennera do B. Toczyskiej), Wrocław 2001. Walczak- Deleżyńska M., Deleżyński J., Czy dykcja to fikcja? Praca nad wyrazistością słowa., Bałucki Ośrodek Kultury, Łódź 2004. Wieczorkiewicz B., Sztuka mówienia, Art. Program, Warszawa 1998.
Semestr IV: Mikuta M., Kultura żywego słowa, PZWS, Warszawa 1961. Walczak- Deleżyńska M., „Aby język giętki...” (wybór ćwiczeń artykulacyjnych od J. Tennera do B. Toczyskiej), Wrocław 2001. Walczak- Deleżyńska M., Deleżyński J., Czy dykcja to fikcja? Praca nad wyrazistością słowa., Bałucki Ośrodek Kultury, Łódź 2004. Wieczorkiewicz B., Sztuka mówienia, Art. Program, Warszawa 1998.
| |
efekty kształcenia - wiedza | |
posiada podstawową wiedzę na temat budowy aparatu głosowego i znać zasady jego higieny, posiada znajomość podstawowego repertuaru związanego z własną specjalnością, posiada podstawową wiedzę z zakresu doboru środków warsztatowych niezbędnych do tworzenia postaci scenicznej, rozpoznaje wzajemnie relacje pomiędzy teoretycznym i praktycznym aspektem sztuki aktorskiej. | |
efekty kształcenia - umiejętności | |
potrafi samodzielnie analizować tekst dramatyczny pod kątem ortofonicznym,, umie efektywnie wykorzystywać wiedzę dotyczącą funkcjonowania aparatu głosowego oraz jego higieny podczas samodzielnej i zespołowej pracy, potrafi operować głosem i wyrazistą artykulacją w sposób dostosowany do charakteru tekstu/postaci, jak i warunków scenicznych, ma umiejętność efektywnego wykorzystania wiedzy dotyczącej technik ćwiczenia wyrazistości mówienia niezbędnych podczas samodzielnej pracy, ma niezbędna wiedzę w celu umiejętnego dotarcia do informacji dotyczących kierunków studiów (książki, internet). | |
efekty kształcenia - kompetencje społeczne | |
jest zdolny do podejmowania samodzielnych decyzji związanych z realizacjami artystycznymi, potrafi poddać krytycznej ocenie dokonania artystyczne własne, jak również innych osób, ma umiejętność dostosowania formy prezentacji artystycznej do różnorodnych wymagań publiczności oraz ocenienia warunków akustycznych w miejscu występu. |
semestr | wymiar godzin | wycena ects | forma | zaliczenie | pedagog | symbol | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 30.00 | 2.0 | ćwiczenia | kolokwium | mgr Barbara Kamińska, | 3/4231/11666 | |||
treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia | |||||||||
- treści programowe I. Elementarne wiadomości z zakresu budowy i funkcjonowania narządów mowy i słuchu: aparat oddechowy, aparat fonacyjny (krtań), aparat artykulacyjny; narząd słuchu. Fizjologia procesu słyszenia. II. Ćwiczenia usprawniające aparat artykulacyjny: ćwiczenia żuchwy, ćwiczenia warg, ćwiczenia języka. Sprawność aparatu artykulacyjnego a wyrazista wymowa. III. Wybrane zagadnienia z zakresu ortofonii
-wymowa wzorcowa, bardzo staranna (w tym sceniczna), -wymowa potoczna (szkolna).
III. Elementy fonetyki
IV. Elementy logopedii korekcyjnej Indywidualna korekta nieprawidłowości wymawianiowych studentów w zakresie artykulacji (poziom segmentalny).
Student powinien: - znać diagnozę stanu swojej wymowy oraz ćwiczenia, które powinien wykonywać, by ją usprawnić; - opanować ćwiczenia usprawniające narządy mowy; - znać zakres pojęciowy takich terminów jak: norma językowa, ortofonia, ortoepia, dykcja; - znać historię tworzenia i kodyfikacji normy ortofonicznej i umieć wskazać różnice między wymową sceniczną a niesceniczną; - umieć klasyfikować głoski języka polskiego; - opanować zasady zapisu fonetycznego i umieć zapisać przy jego pomocy tekst. | |||||||||
metody dydaktyczne | |||||||||
przekaz audiowizualny, elementy wykładu, metoda demonstracji ćwiczeń, dyskusja, ćwiczenia praktyczne. | |||||||||
warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania | |||||||||
Zaliczenie zajęć po pierwszym semestrze odbywa się na podstawie kolokwiów, sprawdzających stopień i zakres opanowania przedmiotowej wiedzy teoretycznej. Warunkiem koniecznym jest także obecność na zajęciach. |
semestr | wymiar godzin | wycena ects | forma | zaliczenie | pedagog | symbol | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2 | 30.00 | 2.0 | ćwiczenia | kolokwium | mgr Barbara Kamińska, | 3/4231/11677 | |||
treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia | |||||||||
I. Doskonalenie ćwiczeń usprawniających aparat artykulacyjny. Zastosowanie tych ćwiczeń w korygowaniu i doskonaleniu wymowy. II. Wybrane zagadnienia z zakresu ortofonii Zasady poprawnego akcentowania wyrazów w języku polskim: akcent paroksytoniczny, proparoksytoniczny, oksytoniczny. III. Elementy logopedii korekcyjnej Kontynuacja indywidualnej korekty nieprawidłowości wymawianiowych studentów w zakresie artykulacji. IV. Technika poprawnego i wyrazistego mówienia A. Ćwiczenia usprawniające artykulację:
Student powinien: - doskonalić technikę wykonywania ćwiczeń motorycznych poprawiających wyrazistość mówienia; - umieć ocenić stopień poprawności własnej i cudzej artykulacji; - poznać ćwiczenia artykulacyjne w zakresie wymowy samogłosek ustnych i nosowych, spółgłosek zwarto-wybuchowych, szczelinowych, zwarto-szczelinowych i półotwartych; - znać zasady poprawnego akcentowania wyrazów (paroksytoneza, proparoksytoneza, oksytoneza); - przedstawić poprawnie pod względem dykcyjnym (po wcześniejszym opracowaniu ortofonicznym z pedagogiem) wskazany krótki tekst.
| |||||||||
metody dydaktyczne | |||||||||
elementy wykładu, metoda demonstracji ćwiczeń, dyskusja, ćwiczenia praktyczne | |||||||||
warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania | |||||||||
Na zaliczenie zajęć po drugim semestrze składa się ocena postępów w zakresie poprawy własnej wymowy studentów oraz prezentacja tekstu, opracowanego wcześniej z pedagogiem pod względem ortofonicznym. Warunkiem koniecznym jest także obecność na zajęciach. |
semestr | wymiar godzin | wycena ects | forma | zaliczenie | pedagog | symbol | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
3 | 30.00 | 2.0 | ćwiczenia | kolokwium | mgr Barbara Kamińska, | 3/4231/11689 | |||
treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia | |||||||||
- treści programowe I. Swobodne wykonywanie ćwiczeń usprawniających aparat artykulacyjny. Zastosowanie tych ćwiczeń w korygowaniu i doskonaleniu wymowy (cd.). II. Elementy logopedii korekcyjnej Kontynuacja indywidualnej korekty nieprawidłowości wymawianiowych studentów w zakresie artykulacji. III. Technika poprawnego i wyrazistego mówienia A. Ćwiczenia doskonalące artykulację. B. Doskonalenie warstwy prozodycznej mowy. Ćwiczenia akcentu: wyrazowego ze szczególnym uwzględnieniem proparoksytonezy. C. Teksty o różnym stopniu trudności pod względem artykulacyjnym
Student powinien: - swobodnie wykonywać wszystkie ćwiczenia usprawniające narządy mowy: żuchwę, wargi i język; - doskonalić własną wymowę pod względem estetyki brzmienia korygowanych logopedycznie głosek; - dokonywać autokontroli własnej wypowiedzi pod kątem jej zgodności z normą ortofoniczną; - poprawnie i wyraziście wymawiać w tekście i wypowiedzi kontrolowanej samogłoski ustne i nosowe; - umieć wskazać trudności artykulacyjne w zakresie połączeń spółgłosek; - stosować proparoksytonezę i oksytonezę w odpowiednich wyrazach; - przygotować i przedstawić (po konsultacji ortofonicznej z pedagogiem) wskazany tekst wierszowany lub prozatorski. | |||||||||
metody dydaktyczne | |||||||||
metoda demonstracji ćwiczeń, ćwiczenia praktyczne | |||||||||
warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania | |||||||||
Na zaliczenie zajęć po trzecim semestrze składa się ocena postępów w zakresie poprawy własnej wymowy studentów zarówno pod względem logopedycznym, jak i ortofonicznym oraz estetycznym oraz prezentacja tekstu, opracowanego wcześniej z pedagogiem pod względem ortofonicznym. Warunkiem koniecznym jest także obecność na zajęciach. |
semestr | wymiar godzin | wycena ects | forma | zaliczenie | pedagog | symbol | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
4 | 30.00 | 2.0 | ćwiczenia | kolokwium | mgr Barbara Kamińska, | 3/4231/11697 | |||
treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia | |||||||||
Treści programowe:
I. Swobodne wykonywanie ćwiczeń usprawniających aparat artykulacyjny. Zastosowanie tych ćwiczeń w korygowaniu i doskonaleniu wymowy (cd.). II. Elementy logopedii korekcyjnej Kontynuacja indywidualnej korekty nieprawidłowości wymawianiowych studentów w zakresie artykulacji – etap wymawiania skorygowanych głosek w wypowiedzi kontrolowanej. III. Technika poprawnego i wyrazistego mówienia A. Ćwiczenia doskonalące artykulację. B. Doskonalenie warstwy prozodycznej mowy.
-zdaniowego, logicznego -zestrojów akcentowych.
C. Przygotowanie tekstu do prezentacji
D. Teksty o różnym charakterze i stopniu trudności pod względem dykcyjnym.
Student powinien: - samodzielnie wskazać różnice artykulacyjne między wypowiedzią sceniczną a potoczną (m.in. w zakresie dopuszczalnych upodobnień i uproszczeń artykulacyjnych); - swobodnie prezentować prawidłową artykulację korygowanych logopedycznie głosek w wypowiedzi kontrolowanej; - swobodnie wypowiadać trudne ciągi głoskowe w ćwiczeniach artykulacyjnych i w tekstach; - umieć operować zestrojami akcentowymi oraz zróżnicowaną intonacją i tempem mówienia; - różnicować parametry głosu (barwę, natężenie, wysokość i iloczas) stosownie do charakteru tekstu; - umieć samodzielnie opracować tekst pod względem ortofonicznym; - umieć wygłosić tekst z utrudnieniami ortofonicznymi. | |||||||||
metody dydaktyczne | |||||||||
metoda demonstracji ćwiczeń, ćwiczenia praktyczne | |||||||||
warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania | |||||||||
Na zaliczenie zajęć po czwartym semestrze składa się całościowa ocena postępów w zakresie skuteczności korekty własnej wymowy studentów zarówno pod względem logopedycznym, jak i ortofonicznym oraz estetycznym, umiejętność swobodnego wykorzystywania w wymowie zasad wymowy bardzo starannej w aspekcie segmentalnym i suprasegmentalnym oraz prezentacja tekstu z utrudnieniami ortofonicznymi. Warunkiem koniecznym jest także obecność na zajęciach. |