| symbol | jezyk |
|---|---|
| 1/3493 | polski |
| założenia, cele oraz charakterystyka przedmiotu | |
Przedmiot obowiązuje studentów I i II roku dwóch specjalności na Wydziale I: Kompozycji i Teorii Muzyki. Dyrygentura jest dyscypliną wykonawczą /odtwórczą/, gdyż jej adepci podczas praktyki zawodowej posiadają decydujący wpływ na kształt wykonawczy dzieła orkiestrowego, dysponują środkami oddziałującymi na sam tok procesu interpretacyjnego. Obok wiedzy i umiejętności z zakresu dyrygentury, konieczne jest zapoznanie się z zasadami pracy z zespołami orkiestrowymi. Głównym celem, osiągalnym w najbardziej sprawdzalnym wymiarze, jest nauczenie studenta podstaw techniki dyrygenckiej oraz przekazanie mu wiedzy teoretycznej w stopniu zezwalającym podjęcie samodzielnej pracy z amatorskimi i szkolnymi zespołami instrumentalnymi. Ze względu na ograniczony zakres czasowy studiów, trudne jest osiągnięcie profesjonalnej, pełnej sprawności manualnej, która wyraża się poprzez operowanie właściwymi nawykami dyrygenckimi. Dlatego też należy podkreślić, że zajęcia z dyrygowania w przyjętym trybie mają charakter propedeutyczny. Istotnym elementem wiedzy przekazywanej studentowi jest zaznajamianie go z problematyką wykonawstwa zespołowego, a co za tym idzie - z rolą i zadaniami prowadzącego zespół dyrygenta. Przygotowanie do wykonywania zadań dyrygenckich obejmuje także zaznajomienie się - w możliwie szerokim zakresie - z literaturą muzyczną przedmiotu - nade wszystko z dziełami reprezentatywnymi dla danego okresu historycznego, a na ich przykładzie – ze specyfiką problematyki odtwórczej. Proces kształcenia koncentruje się także na stymulowaniu rozwoju intelektualnego, osobowości, wrażliwości i smaku artystycznego studenta. Dla studentów Teorii zetknięcie się ze sztuką wykonawczą z punktu widzenia dyrygenta – poszerza ogólną wiedzę o muzyce, pozwala pogłębić rozumienie zapisu partyturowego, może rozbudzić nowe zainteresowania. Zapoznając się praktycznie z problemami pracy dyrygenta i w pewnej mierze – zespołów chóralnych i instrumentalnych – studenci Kompozycji mogą w sposób bardziej świadomy konstruować zapis partyturowy, a także wykorzystywać nabyte umiejętności przy przygotowaniu i prezentacji własnych utworów, w których udział dyrygenta jest niezbędny. Dla studentów obu specjalności, poznanie podstawowych zagadnień związanych z zawodem dyrygenta, staje się niekiedy impulsem do podjęcia studiów w tym zakresie. | |
| sposób realizacji | |
| zajęcia stacjonarne | |
| wymagania wstępne i dodatkowe | |
Od studentów wymagana jest aktywność podczas zajęć. Dodatkowym wymogiem jest obserwowanie prób i koncertów zespołów orkiestrowych działających na terenie Uczelni. Wspomagana jest aktywność studentów w zakresie praktykowania z zespołami organizowanymi we własnym zakresie lub współpraca z zespołami już istniejącymi. Student powinien wykazywać się pasją do samokształcenia umożliwiającego wszechstronny rozwój intelektualny. | |
| zalecane fakultatywne komponenty przedmiotu | |
| |
| bibliografia podstawowa | |
materiały nutowe /partytury/ podporządkowane logice wymogów w poszczególnych semestrach, rozpoznawane zgodnie z zasadą stopniowania trudności, z uwzględnieniem indywidualnych możliwości studenta
| |
| bibliografia uzupełniająca | |
| |
| efekty kształcenia - wiedza | |
posiada ogólną znajomość literatury muzycznej K_W01 | |
| efekty kształcenia - umiejętności | |
dysponuje umiejętnościami potrzebnymi do tworzenia i realizowania własnych koncepcji artystycznych w zakresie kompozycji K_U01 | |
| efekty kształcenia - kompetencje społeczne | |
umie gromadzić, analizować i w świadomy sposób interpretować potrzebne informacje K_K02 | |
| semestr | wymiar godzin | wycena ects | forma | zaliczenie | pedagog | symbol | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 7.50 | 1.0 | ćwiczenia | zaliczenie | prof. Elżbieta Wiesztordt-Sulecińska, | 1/3493/9630 | |||
| treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia | |||||||||
- zaznajomienie z historią dyrygentury w zarysie - omówienie zagadnień związanych z rolą i zadaniami dyrygenta - sformułowanie pożądanych cech psycho-fizycznych dyrygenta - postawa przy dyrygowaniu, pozycje rąk w pionie i poziomie, specyfika funkcji każdej z rąk - rodzaje ruchów wraz z analizą /swobodny, prosty, złożony <moment uderzenia i odbicia>, metryczny, przygotowawczy <auftakt>, odbitka/ - podstawowe elementy techniki manualnej:
- omówienie zasad studiowania partytury pod względem treści muzycznej i problemów związanych z techniką dyrygencką - realizacja /przy współpracy z jednym pianistą-akompaniatorem/ utworów orkiestrowych z epoki wczesnoklasycznej i klasycznej /partytury na orkiestrę kameralną i małą symfoniczną/, np. Kwartety smyczkowe i Divertimenta na smyczki W.A. Mozarta, wczesne Symfonie J. Haydna. Rezultatem nauki w pierwszym semestrze powinno być opanowanie wymienionych wyżej elementów techniki manualnej oraz stworzenie podstaw do samodzielnego rozwiązywania niektórych problemów technicznych i artys-tycznych, związanych z opracowywaniem partytur z zakresu przewidzianego programem ramowym. | |||||||||
| metody dydaktyczne | |||||||||
Cele nauczania, a przede wszystkim cel główny – realizuje się przez wykłady, omówienia, wskazówki i prezentację elementów techniki manualnej przez pedagoga a także samodzielną pracę studenta prowadzoną wg wskazań. Początkowo podstawowe elementy techniczne ćwiczone są w postaci wprawek z zastosowaniem naśladownictwa. Po opanowaniu niezbędnych podstaw, praca przebiega w oparciu o wybrane utwory orkiestrowe z epoki wczesnoklasycznej. Przystąpienie do dyrygowania utworem poprzedzone jest analizą treści muzycznej, wyrazowej i problemów leżących w obszarze techniki dyrygenckiej. | |||||||||
| warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania | |||||||||
Warunkiem zaliczenia kursu jest opanowanie założonych zagadnień programowych w stopniu zadowalającym. Sprawdzenie nabytych umiejętności i wiedzy dokonuje się podczas zajęć, a ocena semestralna wynika z oceny sumienności studenta w realizowaniu zadań, stopnia opanowania materiału i - w pewnym stopniu – jest również odbiciem predyspozycji wrodzonych. Należy pamiętać, że nauce dyrygowania podlegają wszyscy studenci bez wcześniejszej selekcji wg uzdolnień. | |||||||||
| semestr | wymiar godzin | wycena ects | forma | zaliczenie | pedagog | symbol | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2 | 7.50 | 1.0 | ćwiczenia | zaliczenie | prof. Elżbieta Wiesztordt-Sulecińska, | 1/3493/9653 | |||
| treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia | |||||||||
- poszerzanie zasobu środków przekazu manualnego, szczególnie niezależności pracy każdej z rąk - wzbogacanie strony ekspresyjnej przekazu - praca nad wykształceniem umiejętności różnicowania środków techniki manualnej i ekspresji „mowy ciała”, w zależności od stylu i konwencji wykonywanej muzyki - opracowywanie partytur o średnim stopniu trudności
Oczekiwane efekty kształcenia: - utrwalenie i pogłębienie nowo nabytych umiejętności w zakresie techniki dyrygenckiej - rozwinięcie zasobu środków warsztatowych, także w zakresie ekspresji przekazu - pogłębianie zdolności do samodzielnego opracowywania i wykonywania utworów orkiestrowych - poszerzenie praktycznej znajomości literatury orkiestrowej. | |||||||||
| metody dydaktyczne | |||||||||
Cele nauczania realizuje się przez wykłady, omówienia, wskazówki i prezentację elementów techniki manualnej przez pedagoga, dla których bazą są utwory dyrygowane przez studenta przy współpracy z jednym pianistą-akompaniatorem. Pomiędzy zajęciami student zobowiązany jest do samodzielnej pracy nad opracowywanym dziełem, prowadzonej wg wskazań. Niektóre cele osiągane są przez bierny udział i obserwowanie przebiegu prób orkiestrowych w ramach praktyk dyrygenckich, obserwowanie przebiegu prób innych zespołów orkiestrowych działających na terenie Uczelni, a także - w miarę możności - w Filharmonii, Operze i Teatrze Muzycznym. Analiza i omawianie prób, pozwala na wprowadzanie w zagadnienia pracy z zespołem orkiestrowym zarówno od strony warsztatu dyrygenckiego, jak i pod kątem metodologii i psychologii pracy z orkiestrą. | |||||||||
| warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania | |||||||||
Warunkiem zaliczenia kursu jest opanowanie założonych zagadnień programowych w stopniu zadowalającym. Sprawdzenie nabytych umiejętności i wiedzy dokonuje się podczas zajęć, a ocena semestralna formułowana jest przede wszystkim w oparciu o ocenę systematyczności pracy studenta i stopnia opanowania materiału. /Zastrzeżenie dotyczące oceny uzdolnień studenta - patrz poprzedni semestr/ | |||||||||
| semestr | wymiar godzin | wycena ects | forma | zaliczenie | pedagog | symbol | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3 | 7.50 | 1.0 | ćwiczenia | zaliczenie | prof. Elżbieta Wiesztordt-Sulecińska, | 1/3493/9678 | |||
| treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia | |||||||||
- poszerzanie zasobu środków przekazu manualnego - wzbogacanie strony ekspresyjnej przekazu - praca nad wykształceniem umiejętności różnicowania środków techniki manualnej i ekspresji „mowy ciała”, w zależności od stylu i konwencji wykonywanej muzyki - opracowywanie partytur z przełomu XIX i XX w., np. fragmenty Symfonii Prokofiewa, Pawana na śmierć infantki Ravela - zapoznanie się ze sztuką akompaniamentu - opracowywanie fragmentów koncertów instrumentalnych o niewysokim stopniu trudności, np. koncerty A. Vivaldiego, J. Haydna, W. A. Mozarta przy współpracy z solistą i akompaniatorem. Oczekiwane efekty kształcenia: - utrwalenie i pogłębienie nowo nabytych umiejętności w zakresie techniki dyrygenckiej - rozwinięcie zasobu środków warsztatowych, także w zakresie ekspresji przekazu - pogłębianie zdolności do samodzielnego opracowywania i wykonywania utworów orkiestrowych - poszerzenie praktycznej znajomości literatury orkiestrowej. | |||||||||
| metody dydaktyczne | |||||||||
- wykłady, omówienia, wskazówki i prezentacje elementów techniki manualnej przez pedagoga, dla których bazą są utwory dyrygowane przez studenta przy współpracy z dwoma pianistami-akompaniatorami. Pomiędzy zajęciami student zobowiązany jest do samodzielnej pracy nad opracowywanym dziełem, prowadzonej wg. wskazań - praktyczna realizacja fragmentów dzieł przy współpracy z akompaniatorami. | |||||||||
| warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania | |||||||||
- jak w poprzednich semestrach | |||||||||
| semestr | wymiar godzin | wycena ects | forma | zaliczenie | pedagog | symbol | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4 | 7.50 | 1.0 | ćwiczenia | zaliczenie | prof. Elżbieta Wiesztordt-Sulecińska, | 1/3493/9697 | |||
| treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia | |||||||||
- poszerzanie zasobu środków przekazu manualnego - wzbogacanie strony ekspresyjnej przekazu - praca nad wykształceniem umiejętności różnicowania środków techniki manualnej i ekspresji „mowy ciała”, w zależności od stylu i konwencji wykonywanej muzyki. Oczekiwane efekty kształcenia: - utrwalenie i pogłębienie nowo nabytych umiejętności w zakresie techniki dyrygenckiej - rozwinięcie zasobu środków warsztatowych, także w zakresie ekspresji przekazu - poznanie zasad współdziałania z solistą - pogłębianie zdolności do samodzielnego opracowywania i wykonywania utworów orkiestrowych - poszerzenie praktycznej znajomości literatury muzycznej o przykłady z gatunku koncertu instrumentalnego. | |||||||||
| metody dydaktyczne | |||||||||
- wykłady, omówienia, wskazówki i prezentacje elementów techniki manualnej przez pedagoga, dla których bazą są utwory dyrygowane przez studenta przy współpracy z dwoma pianistami-akompaniatorami, a także z udziałem solistów. Pomiędzy zajęciami student zobowiązany jest do samodzielnej pracy nad opracowywanym dziełem, prowadzonej wg wskazań. Celowe jest omawianie wielostronnych zagadnień związanych z przebiegiem wizytowanych prób z zespołami orkiestrowymi oraz koncertów. | |||||||||
| warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania | |||||||||
Warunkiem zaliczenia kursu jest opanowanie założonych zagadnień programowych w stopniu zadowalającym. Sprawdzenie nabytych umiejętności i wiedzy dokonuje się podczas zajęć, a ocena semestralna jest wynikiem egzaminu semestralnego przeprowadzonego przez pedagoga. Ocena końcowa wynika ze średniej obliczonej z ocen osiąganych w poszczególnych semestrach. | |||||||||