Europejski System Akumulacji i Transferu Punktów
» Strona główna

Chorał gregoriański

symboljezyk
1/3470polski
założenia, cele oraz charakterystyka przedmiotu

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi chorału gregoriańskiego. Chorał gregoriański, będący we wczesnym średniowieczu wiodącym nurtem muzyki artystycznej, jest najstarszym stosunkowo dobrze zachowanym repertuarem muzycznym i jako taki zasługuje na szczególną uwagę. Na jego przykładzie możemy wniknąć w najbardziej archaiczne pokłady muzyki, co pozwala na inne spojrzenie na muzykę. Nie sposób też przecenić roli chorału jako podstawy dla rozwoju polifonii.

Studiowanie chorału – opierając się na najbradziej prostych, podstawowych, archaicznych i autentycznych przykładach – pozwala wniknąć w wiele istotnych zagadnień, które w późniejszej muzyce (choć nadal obecne) trudniejsze są do uchwycenia.

W szczególności chodzi o kwestie:

  • relacji między tekstem a muzyką
  • kształtowania melodii
  • funkcjonowania systemu dźwiękowego i tonalności

Niemenzuralność chorału pozwala też na pewne wyzwolenie od schemtów rytmicznych i myślenia menzuralnego (stałego operowania wartościami rytmicznymi).

Elementy te poszerzają wrażliwość wszystkich muzyków, wyostrzają spojrzenie analityczne teoretyków muzyki, mogą też stać się czynnikiem inspirującym dla kompozytorów.

Obcowania z muzyką niemenzuralną, w której istotną rolę odgrywa tekst jest też doświadczeniem wzbogacającym warsztat dyrygencki.

 

Ze względu na to, że na zajęcia uczęszczają studenci trzech specjalności więc:

  • w przypadku studentów dyrygentury większy nacisk położony jest na umiejętność dyrygowania zespołem według zasad cheironomii i w oparciu o zapis cheironomiczny
  • w przypadku studentów kompozycji większy nacisk położony jest na dotyczące chorału zagadnienia formalne i tonalne oraz umiejętność tworzenia akompaniamentu do melodii gregoriańskich
  • w przypadku studentów teorii większy nacisk położny jest na aspekty teoretyczno-historyczne chorału i umiejętność jego analizy
sposób realizacji
zajęcia stacjonarne
wymagania wstępne i dodatkowe

Student powinien mieć podstawową wiedzę muzyczną.

zalecane fakultatywne komponenty przedmiotu

Lektura książek i artykułów, słuchanie chorału. Udział w scholi chorałowej

bibliografia podstawowa
  1. E. Cardine, Semiologia gregoriańska, Kraków 2000
  2. E. Hinz, Chorał gregoriański, Pelplin
  3. W. Lewkowicz, Harmonia gregoriańska, Poznań - Warszawa - Lublin [1959]
  4. W. Lewkowicz, Muzyka sakralna, Warszawa 1961
  5. J. Łaś, Tonalność melodii gregoriańskich. Teoria i rzeczywistość, Kraków 1965.
  6. I. Pawlak, Muzyka liturgiczna po Soborze Watykańskim II w świetle dokumentów, Lublin 2000
  7. G. M. Suñol, Zasady śpiewu gregoriańskiego, Poznań - Warszawa - Lublin [1956]
  8. J. Ścibor, Chorał cystersów w świetle ich traktatów muzycznych XII wieku, Lublin 1977.
  9. Chorał gregoriański, [w:] Encyklopedia katolicka, Lublin 1985, t 3, szp. 222-230
bibliografia uzupełniająca

Publikowane w periodykach artykuły dotyczące zagadnień związanych z chorałem.

efekty kształcenia - wiedza

K_W03 posiada znajomość podstawowego repertuaru gregoriańskiego
K_W04 rozumie relacje między słowem i dźwiękiem oraz wynikającą z nich klasyfikację form chorałowych
K_W06 posiada poszerzoną wiedzę na temat liturgicznego kontekstu chorału
K_W09 posiada głębokie zrozumienie wzajemnych relacji pomiędzy teoretycznymi i praktycznymi elementami studiów oraz zdolność do integrowania nabytej wiedzy

efekty kształcenia - umiejętności

K_U03 podczas wykonania chorału wykazuje się umiejętnością świadomego zastosowania wiedzy dotyczącej związku melodii z tekstem oraz liturgicznego kontekstu chorału
K_U09 potrafi prawidłowo odczytać łaciński tekst
K_U09 potrafi odczytać notację neumatyczną i zśpiewać zanotowane nią melodie gregoriańskie
K_U10 potrafi podporządkować struktury rytmiczne wymogom tekstu i melodii chorałowych

efekty kształcenia - kompetencje społeczne

K_K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
K_K01 potrafi inspirować oraz organizować proces uczenia się innych osób
K_K13 umie posługiwać się fachową terminologią dotyczącą chorału

Semestry

Dyrygentura
Dyrygentura symfoniczno-operowa (magisterskie, stacjonarne, obowiązuje od: 12/zimowy)

semestrwymiar godzinwycena ectsformazaliczeniepedagogsymbol
130.003.0ćwiczeniazaliczeniedr hab. Maciej Babnis, 1/3470/9583
treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia
  1. Informacje wstępne. Podstawowe terminy. Wymowa łacińska
  2. Notacje chorałowe dawne i współczesna
  3. Podłoże dźwiękowe i tonalne chorału
  4. Stosunek słowa do dźwięku, formy chorału

 

Student powinien opanować wyłożony materiał i umiejętność analizy śpiewów chorałowych na podstawie zapisu i nagrań.

metody dydaktyczne

Wykład połączony z ćwiczeniami.

warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania

Zaliczenie testów, wykonanie analizy śpiewów gregoriańskich, przeczytanie kilku wskazanych przez prowadzącego lektur oraz skomponowanie zgodnie z zasadami chorałowymi melodii do podanego tekstu.

semestrwymiar godzinwycena ectsformazaliczeniepedagogsymbol
230.003.0ćwiczeniazaliczeniedr hab. Maciej Babnis, 1/3470/9603
treści programowe wraz z opisem efektów kształcenia
  1. Rytmika chorału, semiologia gregoriańska, wykonawstwo chorału.
  2. Harmonia gregoriańska
  3. Liturgia - podstawowe wiadomości. Przegląd najważniejszych śpiewów w liturgii
  4. Zarys historii chorału gregoriańskiego, inne rodzaje chorału (ambrozjański, protestancki itp)

 

Student powinien opanować wyłożony materiał i umiejętność tworzenia akompaniamentu do melodii gregoriańskich. Powienien też pogłębić umiejętności zdobyte w pierwszym semestrze.

metody dydaktyczne

Wykład połączony z ćwiczeniami.

warunek zaliczenia kursu wraz z metodami i kryteriami oceniania

Zaliczenie testów, przeczytanie kilku wskazanych przez prowadzącego lektur oraz (w zależności od specjalności)

  • zadyrygowanie wybranymi śpiewami chorałowymi (dyrygentura)
  • opracowanie stylowego akompaniamentu do wybranych śpiewów chorałowych (kompozycja)
  • wykonanie szczegółowej analizy wybranych śpiewów chorałowych (teoria)
wykonanie: www.ansta.pl