Podstawy j. łacińskiego

Cywilizacja europejska stanowi kontynuację cywilizacji greko-rzymskiej. W procesie powstania cywilizacji europejskiej łacina, będąc językiem dyplomacji, admininistracji, nauki i literatury, odgrywała rolę pośrednika. Poza tym do czasów najnowszych łacina pozostawała językiem Kościoła Rzymskokatolickiego, co również zostawiło głębokie ślady w kulturze europejskiej Od czasów Średniowiecza zaczynając teksty łacińskie inspirowały i nadal inspirują wielu kompozytorów do tworzenia dzieł, nawiązujących do tematyki zarówno sakralnej, jak i świeckiej Stąd powstaje konieczność świadomego posługiwania się tekstami łacińskimi utworów wokalnych. Więc celem tego kursu jest opanowanie przez studentów podstaw łaciny średniowiecznej, nabycie pewnych umiejętności, pomocnych podczas czytania i rozumienia tekstów łacińskich. Zajęcia odbywają w formie zajęć lekcyjnych, podczas których wykonuje się m.in : - Tłumaczenie pojedynczych zdań oraz niewielkich tekstów z języka łacińskiego na język polski - Tłumaczenie pojedynczych zdań z języka polskiego na łacinę - Przekształcenie zdań łacińskich (ze względu na czas, stronę, liczbę i in.) - Czytanie i komentarz tekstów łacińskich

Główny akcent w procesie dydaktycznym kładzie się na następujące czynniki: 1. pogłębienie wiedzy z gramatyki łacińskiej (przeważnie z zakresu składni), 2. poszerzenie słownictwa łacińskiego, 3. zapoznanie się z najczęściej używanymi skrótami, 4. praktyka w czytaniu tekstów o średnim stopniu trudności.

Odniesienie pewnych wyrazów łacińskich do pochodzących od nich jednostek leksykalnych w językach współczesnych – polskim i którymś z zachodnioeuropejskich

1. Malunowiczówna L., Roma Christiana: podręcznik łaciny chrześcijańskiej,

Lublin: KUL 1994 i inne wydania

2. Ter-Grigorian N., Disco linguam Latinam, Gd.: Wydawnictwo UG 2000 lub późn. wyd. (Cz. II: Podstawowe wiadomości z gramatyki łacińskiej, s. 57-149)

3. Jędraszko Cz., Łacina na co dzień Warszawa: Nasza Księgarnia 1997 (a także wydania wcześniejsze lub późniejsze).

4. Dostarczone przez lektora dodatkowe łacińskie teksty z różnych utworów muzycznych (wraz z komentarzem gramatycznym)

1. Michalunio Cz., Dicta: zbiór łacińskich sentencji przysłów zwrotów powiedzeń, Kraków: WAM 2008 lub późniejsze

2. Landowski Z., Woś K., Słownik cytatów łacińskich: wyrażenia, sentencje, przysłowia, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2010 lub inne wyd.

3. Słownik łacińsko-polski, tom 1-2, red. Józef Korpanty, Warszawa: PWN 2001-2002 lub późn.

Student: 1. posiada ogólną znajomość języka łacińskiego i znajomość zasad gramatyki, 2. zna zasady wymowy łaciny średniowiecznej, 3.zna podstawową terminologię gramatyczną języka łacińskiego niezbędną dla korzystania ze słowników i poradników łacińskich, 4. posiada ogólną wiedzę dotyczącą roli pośredniczej łaciny w dziejach kulturowych krajów zachodnio- i środkowoeuropejskich, 5. posiada wiedzę umożliwiającą docieranie do niezbędnych informacji i korzystanie z nich (słowniki, gramatyki podręczne, strony internetowe), 6. ma świadomość znaczenia nauki języka łacińskiego dla lepszego zrozumienia faktów i zjawisk, zarówno języka ojczystego, jak i nowych języków zachodnioeuropejskich, 7. posiada znajomość najpopularniejszych utworów muzycznych pisanych na teksty łacińskojęzyczne w różnych epokach i w różnych krajach, 8. posiada znajomość zasad słowotwórstwa i podstawowego słownictwa łacińskiego.

Student: 1. potrafi bez słownika zorientować się w ogólnej treści tekstu, pisanego łaciną średniowieczną, a ze słownikiem – dowiedzieć się szczegółowych informacji związanych z treścią czytanego lub śpiewanego tekstu, 2. posiada umiejętności z zakresu gramatyki niezbędne podczas przeróbki tekstu łacińskiego (której konieczność czasami powstaje w pewnych okolicznościach, związanych z działalnością zawodową), 3. potrafi wyszukiwać, analizować i selekcjonować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł, 4. wykazuje umiejętność samodzielnej pracy nad doskonaleniem sprawności językowych, 5. posiada umiejętność poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów łacińskich w wykonywanym utworze muzycznym, 6. potrafi w świadomy sposób skojarzyć fakty języka ojczystego (oraz wyuczonego współczesnego języka obcego) z odpowiednimi faktami języka łacińskiego – tak z zakresu słownictwa, jak konstrukcji i zjawisk gramatycznych.

Student: 1. potrafi zorganizować pracę indywidualną, 2. posiada umiejętność współpracy przy realizacji zadań w grupie, 3. kontroluje emocje i zachowania, oraz posiada umiejętność samooceny, 4. umiejętnie (czyli nie tylko bezbłędnie, lecz także umiarkowanie ) używa frazeologizmów łacińskich podczas komunikacji się w języku ojczystym, 5. angażuje się w pracę i wykazuje własną inicjatywę w zakresie nauki języka łacińskiego, 6. jest zdolny do budowania własnych sądów i przemyśleń na tematy społeczne, naukowe i etyczne, 7. umie posługiwać się fachową terminologią w języku łacińskim z zakresu wokalistyki i muzyki, w razie konieczności nawiązując je do odpowiednich terminów muzycznych, zapożyczonych z języka włoskiego, 8. posiada umiejętność adaptowania się do nowych, zmiennych okoliczności, które mogą występować w pracy zawodowej lub twórczej.

Morfologia: 1. Specyfika odmiany niektórych wyrazów pochodzenia greckiego w ramach I-III deklinacji; dwojaki charakter odmiany niektórych rzeczowników dekl.V; rzeczowniki z niepełną odmianą. 2. Przymiotniki o nieregularnym stopniowaniu; specyfika użycia formy gradus comparativus w łacinie średniowiecznej. 3. Użycie liczebników w zdaniu: sposoby łączenia się z rzeczownikami; podawanie dat. 4. Imperativus futuri activi et passivi; czasowniki nieregularne (sum, fero, volo, nolo, malo, eo, fio, edo); czasowniki z niepełną odmianą. Składnia: 1.Funkcje składniowe niektórych przypadków łacińskich. 2. Przydawka okolicznikowa. 3. Ablativus absolutus. 4. Zwroty aci i nci z uwzględnieniem czynności uprzedniej i późniejszej w stosunku do czynności czasownika rządzącego. 5. Niektóre szczegóły użycia coniunctiwu w zdaniu głównym. 6. Najbardziej charakterystyczne cechy składni średniowiecznej.

1. Nowe materiały gramatyczne - w formie krótkich wykładów

2. Ćwiczenia lekcyjne: 

     a) Tłumaczenie tekstów (z łaciny na język polski) || pisemnie

     b) Przekształcenia gramatyczne pojedynczych zdań ||pisemnie

     c) Tłumaczenie pojedynczych zdań z polskiego na łacinę || pisemnie

     d) Analiza porównawcza tekstów oryginalnych i gotowych tłumaczeń || ustnie

     e) Zapoznanie się i komentarz aforyzmów łacińskich || ustnie

3. Ćwiczenia domowe - wszystkie czynności podane w p. 2 (a,b,c,d,e)

4. Sprawdzanie zadań  domowych & korekcja błędów || ustnie/pisemnie            

W końcu semestru student powinien zaliczyć na ocenę wyznaczony zakres materiału. Zaliczenie odbywa się w formie pisemnej, która przewiduje m.in.: a) tłumaczenie ze słownikiem fragmentu tekstu; b) przekształcenie wybranych zdań lub wyrazów z tego samego fragmentu, wymagające od studenta czynnego użycia wiedzy gramatycznej, nabytej podczas zajęć lekcyjnych.