Podstawy języka łacińskiego

Cywilizacja europejska stanowi kontynuację cywilizacji greko-rzymskiej. W procesie powstania cywilizacji europejskiej łacina, będąc językiem dyplomacji, admininistracji, nauki i literatury, odgrywała rolę pośrednika. Poza tym do czasów najnowszych łacina pozostawała językiem Kościoła rzymskokatolickiego, co również zostawiło głębokie ślady w kulturze europejskiej Od czasów Średniowiecza zaczynając teksty łacińskie inspirowały i nadal inspirują wielu kompozytorów do tworzenia dzieł, nawiązujących do tematyki zarówno sakralnej, jak i świeckiej Stąd powstaje konieczność świadomego posługiwania się tekstami łacińskimi utworów wokalnych. Więc celem tego kursu jest opanowanie przez studentów podstaw łaciny średniowiecznej, nabycie pewnych umiejętności, pomocnych podczas czytania i rozumienia tekstów łacińskich. Zajęcia odbywają w formie zajęć lekcyjnych, podczas których wykonuje się m.in : - Tłumaczenie pojedynczych zdań oraz niewielkich tekstów z języka łacińskiego na język polski - Tłumaczenie pojedynczych zdań z języka polskiego na łacinę - Przekształcenie zdań łacińskich (ze względu na czas, stronę, liczbę i in.) - Czytanie i komentarz tekstów łacińskich

Zakres nauczania: Główny akcent w procesie dydaktycznym kładzie się na następujące czynniki. I Podstawy wymowy łaciny średniowiecznej oraz prawidłowego akcentowania wyrazów II Podstawy gramatyki łacińskiej - w minimalnym zakresie, a mianowicie: Morfologia 1. Declinationes I, II, III, IV, V substantivi 2. Declinationes I-II, III adiectivi 3. Numeralia. 1-20, 100, 1000 4. Pronomina: - personalia et reflexivum - possessiva - demonstrativa - relativa et interrogativa 5. Verbum: - imperativus praesentis activi - indicativus praesentis activi et passivi - indicativus imperfecti activi et passivi - indicativus futuri I activi et passivi - indicativus perfecti activi et passivi - indicativus plusquamperfecti activi et passivi - indicativus futuri II (exacti) activi et passivi - coniunctivus praesentis activi et passivi - coniunctivus imperfecti activi et passivi - infinitivus praesentis activi et passivi 6. Participia: - participium perfecti passivi - participium futuri activi - participium praesentis activi - participium futuri passivi (gerundivum) 7. Adverbium Składnia 1. Budowa zdania z orzeczeniem w stronie biernej. Ablativus rei efficientis. Abl. instrumenti. Abl. auctoris 2. Zdanie zawierające stopień wyższy przymiotnika. Ablativus comparationis. 3. Zdanie zawierające stopień najwyższy przymiotnika. Genetivus partitivus. 4. Accusativus cum infinitivo 5. Nominativus cum infinitivo 6. Ablativus absolutus 7. Coniunctivus w zdaniu głównym 8. Consecutio temporum. Coniunctivus w zdaniu podrzędnym: - Zdanie podrzędne dopełnieniowe - Zdanie podrzędne podmiotowe - Zdanie pytające zależne - Zdanie podrzędne okolicznikowe celu - Zdanie podrzędne okolicznikowe czasu 0 Zdanie podrzędne okolicznikowe skutku - Zdanie podrzędne okolicznikowe przyczyny - Zdanie podrzędne okolicznikowe warunku - Zdanie podrzędne okolicznikowe przyzwolenia III Podstawy słowotwórstwa łacińskiego IV Podstawowe słownictwo (najbardziej charakterystyczne dla średniowiecznych tekstów)

Odniesienie pewnych wyrazów łacińskich do pochodzących od nich jednostek leksykalnych w językach współczesnych – polskim i którymś z zachodnioeuropejskich

1. Ter-Grigorian N., Disco linguam Latinam, Gd Wydawnictwo UG 2000 lub późniejsze wydania. 2. Jędraszko Cz., Łacina na co dzień Warszawa: Nasza Księgarnia 1997 (a także wydania wcześniejsze lub późniejsze). 3. Dostarczone przez lektora typowe łacińskie teksty różnych utworów muzycznych wraz z komentarzem gramatycznym (m.in. "Gaudeamus", "Ave Maria", "Stabat Mater", "Requiem", "Missa" wybrane psalmy, hymny i in.)

1. Czesław Michalunio,   Dicta: zbiór łacińskich sentencji przysłów zwrotów powiedzeń, Kraków: WAM 2008 i późniesze

2. Leokadia Malunowiczówna,   Roma Christiana: podręcznik łaciny chrzesciańskiej,

Lublin: KUL 1994

Student: 1. posiada ogólną znajomość języka łacińskiego i znajomość zasad gramatyki, 2. zna zasady wymowy łaciny średniowiecznej, 3.zna podstawową terminologię gramatyczną języka łacińskiego niezbędną dla korzystania ze słowników i poradników łacińskich, 4. posiada ogólną wiedzę dotyczącą roli pośredniczej łaciny w dziejach kulturowych krajów zachodnio- i środkowoeuropejskich, 5. posiada wiedzę umożliwiającą docieranie do niezbędnych informacji i korzystanie z nich (słowniki, gramatyki podręczne, strony internetowe), 6. ma świadomość znaczenia nauki języka łacińskiego dla lepszego zrozumienia faktów i zjawisk, zarówno języka ojczystego, jak i nowych języków zachodnioeuropejskich, 7. posiada znajomość najpopularniejszych utworów muzycznych pisanych na teksty łacińskojęzyczne w różnych epokach i w różnych krajach, 8. posiada znajomość zasad słowotwórstwa i podstawowego słownictwa łacińskiego.

Student: 1. potrafi bez słownika zorientować się w ogólnej treści tekstu, pisanego łaciną średniowieczną, a ze słownikiem – dowiedzieć się szczegółowych informacji związanych z treścią czytanego lub śpiewanego tekstu, 2. posiada umiejętności z zakresu gramatyki niezbędne podczas przeróbki tekstu łacińskiego (której konieczność czasami powstaje w pewnych okolicznościach, związanych z działalnością zawodową), 3. potrafi wyszukiwać, analizować i selekcjonować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł, 4. wykazuje umiejętność samodzielnej pracy nad doskonaleniem sprawności językowych, 5. posiada umiejętność poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów łacińskich w wykonywanym utworze muzycznym, 6. potrafi w świadomy sposób skojarzyć fakty języka ojczystego (oraz wyuczonego współczesnego języka obcego) z odpowiednimi faktami języka łacińskiego – tak z zakresu słownictwa, jak konstrukcji i zjawisk gramatycznych.

Student: 1. potrafi zorganizować pracę indywidualną, 2. posiada umiejętność współpracy przy realizacji zadań w grupie, 3. kontroluje emocje i zachowania, oraz posiada umiejętność samooceny, 4. umiejętnie (czyli nie tylko bezbłędnie, lecz także umiarkowanie ) używa frazeologizmów łacińskich podczas komunikacji się w języku ojczystym, 5. angażuje się w pracę i wykazuje własną inicjatywę w zakresie nauki języka łacińskiego, 6. jest zdolny do budowania własnych sądów i przemyśleń na tematy społeczne, naukowe i etyczne, 7. umie posługiwać się fachową terminologią w języku łacińskim z zakresu wokalistyki i muzyki, w razie konieczności nawiązując je do odpowiednich terminów muzycznych, zapożyczonych z języka włoskiego, 8. posiada umiejętność adaptowania się do nowych, zmiennych okoliczności, które mogą występować w pracy zawodowej lub twórczej.

1. Z dziejów języka łacińskiego. Alfabet. Wymowa. Iloczas. Akcent 2. Infinitivus. Indicativus praesentis activi. Czasownoik sum.esse 3. Imperativus przes.act Złożenia czasownika sum.esse 4. Declinatio I substantivi 5. Declinano II substantivi 6. Declinationes I et II adiectivi. Pronomina possessiva 7. Pronomina personalia. Pronomen reflexivum 8. Indicativus praesentis passivi. Budowa konstrukcji biernej 9. Indicativus imperfecti activi et passivi 10. Indicativus futuri I activi et passivi 11. Declinatio III substantivi. Decl. III consonans 12. Declinatio III vocalis et mixta 13. Declinatio III adiectivi. Participium praesentis activi 14. Formy podstawowe czasownika 15. Participium perfecti passivi

1.Nowe materiały gramatyczne - w formie krótkich wykładów

2.Ćwiczenia lekcyjne: 

     a) Tłumaczenie tekstów i osobnych zdań(z łaciny najęzyk polski) || pisemnie

     b) Przekształcenia gramatyczne osobnych zdań                         ||pisemnie

     c) Tłumaczenie osobnych zdań z polskiego na łacinę                  || pisemnie

     d) Zapoznanie się i komentarz aforyzmów łacińskich                  || ustnie

     e) Śpiewanie kolęd w jęz.łacińskim        

3. Ćwiczenia domowe - wszystkie czynności podane w p. 2 (a,b,c,)

4. Sprawdzanie zadań  domowych & korekcja błędów                || ustnie/pisemnie            

Po każdym semestrze student powinien zaliczyć na ocenę kolejny zakres materiału. Zaliczenie odbywa się w formie ustnej (sprawdzanie prawidłowej wymowy) oraz pisemnej, która przewiduje m.in.: - Tłumaczenie ze słownikiem fragmentu tekstu, - Przekształcenie wybranych zdań lub wyrazów z tego samego fragmentu, wymagające od studenta użycia wiedzy gramatycznej, nabytej podczas zajęć lekcyjnych.

1. Participium futuri activi. Coniugatio periphrastica activa 2. Indicativus perfecti activi 3. Indicativus plusquamperfecti activi 4. Indicativus futuri II activi 5. Pronomina demonstrativa 6. Pronomina relativa et interrogativa 7. Declinatio IV substantivi 8. Declinatio V substantivi 9. Adverbium 10. Gradus comparationis adiectivi Ablativus comparationis. Genetivus partitivus 11. Gradus comparationis adverbii 12. Indicativus perfecti passivi 13. Indicativus plusquamperfecti passivi 14. Indicativus futuri li passivi 15. Numeralia

1.Nowe materiały gramatyczne - w formie krótkich wykładów

2.Ćwiczenia lekcyjne: 

     a) Tłumaczenie tekstów i osobnych zdań(z łaciny najęzyk polski) || pisemnie

     b) Przekształcenia gramatyczne osobnych zdań                         ||pisemnie

     c) Tłumaczenie osobnych zdań z polskiego na łacinę                  || pisemnie

     d) Zapoznanie się i komentarz aforyzmów łacińskich                  || ustnie

3. Ćwiczenia domowe - wszystkie czynności podane w p. 2 (a,b,c,)

4. Sprawdzanie zadań  domowych & korekcja błędów                || ustnie/pisemnie            

Po każdym semestrze student powinien zaliczyć na ocenę kolejny zakres materiału. Zaliczenie odbywa się w formie ustnej (sprawdzanie prawidłowej wymowy) oraz pisemnej, która przewiduje m.in.: - Tłumaczenie ze słownikiem fragmentu tekstu, - Przekształcenie wybranych zdań lub wyrazów z tego samego fragmentu, wymagające od studenta użycia wiedzy gramatycznej, nabytej podczas zajęć lekcyjnych.