Liturgika ogólna

Liturgika (od gr. leiturgia) jest to dyscyplina teologiczna rozpatrująca liturgię Kościoła w aspekcie historycznym, teologicznym, duchowym, prawnym i duszpasterskim. Przedmiotem jej badań jest zatem historia obrzędów liturgicznych, ich obowiązująca obecnie forma, sens teologiczny, funkcja duszpasterska oraz treść ascetyczno-mistyczna. Śpiew i muzyka jako wyraz najgłębszych uczuć człowieka zawsze związane były z kultem religijnym. Analizując zagadnienie musica sacra, Sobór Watykański II podkreślił, że jest ona „nieodzowną oraz integralną częścią uroczystej liturgii” (KL 112). Dlatego niezbędnym elementem odpowiedniego procesu kształcenia muzyka kościelnego jest podjęcie pogłębionej refleksji nad podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi liturgii, a także zapoznanie się z najważniejszymi dokumentami prawodawstwa liturgicznego, zwłaszcza w zakresie muzyki kościelnej. Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z liturgią Kościoła Katolickiego poprzez przedstawienie jej pojęcia, celu i historii, podstawowych dokumentów prawodawstwa liturgicznego, wprowadzenie do rozumienia symboliki liturgicznej, ukazanie znaczenia poszczególnych okresów roku liturgicznego, a także omówienie teologii Mszy Świętej, sakramentów i sakramentaliów. Wykład powinien zaowocować nabyciem przez studentów umiejętności i kompetencji w zakresie podstaw liturgii, pozwalając im aplikować poznane treści w artystyczno-liturgicznej praktyce muzyka kościelnego.

Podstawowy kurs z zakresu wprowadzenia do teologii.

praktyka liturgiczna, muzyka przestrzeni sakralnej

- Benedykt XVI, Adhortacja Sacramentum caritatis, Rzym 2007. - Berger R., Mały słownik liturgiczny, Poznań 1995. - Filaber A., Prawodawstwo muzyki kościelnej, Warszawa 2008. - Nadolski B., Wprowadzenie do liturgii, Kraków 2004. - Pawlak I., Muzyka liturgiczna po Soborze Watykańskim II w świetle dokumentów Kościoła, Lublin 2001. - Sinka T., Symbole liturgiczne, Kraków 1991. - Sinka T., Zarys liturgiki, Kraków 2004. - Szczepankiewicz M., Organista liturgiczny, Poznań-Szczecin 2003.

- Grabowski B., Przestrzeń muzyki sakralnej, w: J. Krassowski (red.), Musica sacra, Gdańsk 2005, s. 68-82. - Grabowski B., Muzyka w przestrzeni sakralnej, w: J. Krassowski (red.), Musica sacra, Gdańsk 2005, s. 83-97. - Kunzler M., Liturgia Kościoła, Poznań 1999. - Nadolski B., Liturgika, t. 1-4, Poznań 1989-1992. - Nowak J., Apostolski wymiar liturgii, Poznań 1999. - Nowak J., Prawo w służbie wydarzeń zbawczych. Zarys prawodawstwa liturgicznego, Poznań 2004. - Ratzinger J., Duch liturgii, Poznań 2005. - Ratzinger J., Sakrament i misterium. Teologia liturgii, Kraków 2011.

Student definiuje podstawowe kryteria liturgiczne muzyki sakralnej.
Student wyjaśnia liturgię w aspekcie jej rozwoju historyczno-prawnego.
Student rozpoznaje znaczenie symboliki liturgicznej obecnej w sztuce sakralnej.
Student charakteryzuje muzyczny wymiar poszczególnych okresów roku liturgicznego.

Student ustala repertuar muzyki kościelnej w oparciu o kryteria liturgiczne.
Student rozpoznaje liturgiczne motywy doboru pieśni mszalnych.
Student klasyfikuje repertuar muzyki kościelnej na podstawie okresów roku liturgicznego.
Student analizuje liturgiczny charakter kompozycji muzyki sakralnej.
Student weryfikuje style i formy muzyczne w aspekcie zasad liturgicznych.
Student porównuje muzykę różnych epok pod względem jej liturgicznego charakteru.

Student pracuje samodzielnie w zakresie doboru repertuaru muzyki liturgicznej.
Student wykazuje odpowiedzialność za właściwe pod względem liturgicznym projektowanie inicjatyw artystycznych w zakresie muzyki kościelnej.
Student wykazuje kreatywność w zakresie muzyczno-liturgicznej edukacji dzieci i młodzieży.
Student umie posługiwać się fachową terminologią w dziedzinie muzyki liturgicznej.

1) Wprowadzenie do liturgii - Liturgika i jej przedmiot - Pojęcie kultu i jego najważniejsze akty - Pojęcie i cel liturgii 2) Zarys historii liturgii - Źródła liturgii - Rozwój liturgii w pierwszych wiekach chrześcijaństwa - Liturgia rzymska od IV do VIII wieku - Liturgia w średniowieczu - Znaczenie liturgiczne Soboru Trydenckiego - Odnowa liturgii po Soborze Watykańskim II 3) Zarys prawodawstwa liturgicznego 4) Symbolika liturgiczna - Znaki - Gesty - Elementy naturalne - Formy słowne - Przestrzeń sakralna - Szaty i naczynia liturgiczne 5) Znaczenie okresów roku liturgicznego - Niedziela jako Dzień Pański - Okres Adwentu i Bożego Narodzenia - Okres Wielkiego Postu i Wielkanocy - Okres zwykły w ciągu roku - Kult świętych 6) Eucharystia jako szczyt i źródło życia Kościoła 7) Sakramenty i sakramentalia

Wykład ubogacony elementami konwersatorium.

Aktywna obecność na zajęciach oraz kolokwium pisemne.