Praca z Basso Continuo fakultet

Celem nauczania jest przygotowanie studentów do wykonywania partii solowych i zespołowych w najbardziej reprezentatywnych formach  i gatunkach muzyki dawnej (madrygał, chanson, motet, msza, pasja, koncert wokalny, kantata, opera, oratorium), przygotowanie  do prezentacji wybranych utworów  z zakresu muzyki dawnej podczas egzaminów semestralnych i dyplomowych,   krajowych i międzynarodowych konkursów wokalnych, jak również do współpracy z zespołami, wykorzystującymi historyczne instrumentarium i reguły dawnej stylistyki.

Zajęcia prowadzone są raz w tygodniu i trwają przez okres 2 semestrów. Przewidziane są dla studentów III i IV roku. Stopień realizacji założeń programowych uzależniony jest od indywidualnych możliwości każdego studenta, ponadto w praktyce bywa dostosowywany do jego bieżących potrzeb wykonawczo-artystycznych (udział w koncertach, eliminacjach konkursowych). Obok zajęć planowych przewidziany jest czas na konsultacje dla zainteresowanych studentów z innych lat, jak również dla pedagogów w zakresie doboru repertuaru oraz sposobu wykonawstwa.

Przedmiot realizowany jest przez studentów III i IV roku. Wymagania wstępne wiążą się z opanowaniem w stopniu przynajmniej podstawowym aparatu głosowego, co pozwala skupić się na aspektach stylistyczno - wykonawczych. Wymagane jest również poprawne rozczytanie utworu. Dodatkowo wymagana jest podstawowa orientacja w zakresie historycznego nurtu wykonawstwa muzyki dawnej wyniesiona z kursów Historii muzyki.

Zalecane jest samodzielne pogłębianie wiedzy przez studenta, poprzez pogłębioną analizę różnych wykonań muzycznych, co pozwoli na kształtowanie świadomości właściwej stylistyki. Wskazana jest również lektura umożliwiająca pogłębienie wiedzy teoretycznej. Zalecany jest udział w kursach i seminariach dotyczących wykonawstwa muzyki dawnej organizowanych na Akademii Muzycznej w Gdańsku, jak i poza nią.

Bibliografia przedmiotu bazuje na utworach, znajdujących się w Bibliotece Głównej Akademii Muzycznej w Gdańsku, Bibliotece Wydziałowej               oraz zbiorach prywatnych, udostępnianych przez nas studentom.  Poniżej przedstawiamy wybrane propozycje programowe:

Muzyka włoska:

C. Monteverdi – Madrigali guerrieri et amorosi, Madrygały świeckie i religijne, Scherzi musicali, Lamento di l’Arianna, arie z oper Il ritorno d’Ulisse in patria, L’incoronazione di Poppea

canzony, arie: A. Foggia, J. P. Martini, G. Paisiello, D. Cimarosa, G. Caccini, A. Caldara, G. Carissimi, M. A. Cesti, D. Scarlatti, B. Marcello, F. Durante

A. Vivaldi: Gloria, Dixit Dominus, Beatus vir, Stabat Mater, oratorium Juditha triumphans, kantaty Piango, gemo, sospiro, Cessate, omai cessate, Perfidissimo cor 

G. B. Pergolesi – Stabat Mater, Salve Regina, opera La serva padrona

arie z włoskich oper G. F. Händla : Serse, Giulio Cesare in Egitto, Atalanta, Sosarme, Alcina, Rodelinda, Rinaldo, Ariodante, Amadigi; kantaty Dalla guerra amorosa, Dolce mio ben

Muzyka francuska – nielicznie reprezentowana w zbiorach uczelnianych, bazuje na anonimowych chansons, utworach Charpentiera, G. B. Lully’ego, J. Ph. Rameau, Ch. W. Glucka

Bazę programową muzyki angielskiej  stanowią:

John Dowland – The First, Second, Third and Last Booke of Songs and Ayres Philip Rosseter – A Booke of Ayres

Thomas Morley – The First Booke of Ayres

Hanry Lawes - Songs

Henry Purcell – Ode for the Birthday of Queen Mary, opera Dido and Aeneas, liczne pieśni solowe, pieśni ze sztuk Timon of Athens, Oedipus, Pausanias, arie z oper The Indian Queen, Fairy Queen, Dioclesian, King Arthur

G. F. Händel: oratoria Messaiah, Samson, Susanna, Judas Maccabeus, Acis and Galatea, Semele, Choice of Hercules; oda Eternal source of light divine

Muzyka niemiecka:

D. Buxtehude: kantata Jubilate Domino

J. B. Ch. Freisslich – Passio Christi

J. J. du Grain – kantaty Alter Adam du musst sterben, Willkommen, Erlöser der Erden

G. Ph. Telemann – kantata Gott will Mensch und sterblich werden, Kanarienvogelkantate, Psalm 121 Ich habe meine Augen auf zu den Bergen

J. S. Bach: Magnificat D-dur, Messe h-moll, Weihnachtsoratorium, Pasja wg św. Mateusza, Pasja wg św. Jana, Arie i pieśni z Notatnika Anny Magdaleny, Geistliche Lieder, kantaty świeckie, m.in. Amore traditore BWV 203, Non sa che sia dolore BWV 209, Kaffee-Kantate BWV 211; kantaty religijne: Liebster Jesu, mein Verlangen BWV 32, Allein zu dir, Herr Jesu Christ BWV 33, Jauchzet Gott in allen Landen BWV 51, Ich armer Mensch ich Sündenknecht BWV 55, Ich will den Kreuzstab gerne tragen BWV 56, Jesu, der du meine Seele BWV 78, Ich habe genug BWV 82, Lobe den Herrn, meine Seele BWV 143, Der Friede się mit dir BWV 158, Vergnügte Ruh BWV 170, Meine Seele rühmt und preist BWV 189, Lobe Zion, deinen Gott  BWV 190, Mein Herz schwimmt  im Blut  BWV 199

G. F. Händel  -  Neun deutsche Arien

W. A. Mozart – motet Exsultate, jubilate, opery Ascanio in Alba, Apollo et Hyacinthus

J.  Haydn – oratoria Die Jahreszeiten, Die Schöpfung; Stabat Mater

Dawna muzyka hiszpańska:  pieśni A. Mudarry, E. de Valderrábano

Dawna muzyka szwedzka:  J. H. Roman - Svenska Messan, Pehr Friegel - Oratorium na Wniebowstąpienie

Dawna muzyka polska:

Krzysztof Klabon – Pieśni Kaliopy słowieńskiej

Damian Stachowicz – Veni, Consolator

Marcin Józef Żebrowski – Magnificat

Marcin Mielczewski – Motet koncertujący Benedictio et claritas,                                koncert wokalny Deus in nomine tuo

Stanisław Sylwester Szarzyński – Ave Regina; Jesu, spes mea

Kolędy i pastorałki z dawnych tabulatur, zebrane przez J. Węcowskiego

Repertuar jest systematycznie powiększany poprzez indywidualne propozycje pedagogów, studentów, jak również nowe nabytki biblioteczne.

Bibliografię uzupełniającą dla studentów stanowi skrypt Danuty Szlagowskiej Muzyka baroku (Gdańsk 1998), zbiór esejów Rozważania o muzyce dawnej i jej wykonawstwie  Franciszka Wesołowskiego i Eugeniusza Sąsiadka (Wrocław 2003), Ozdobniki  w muzyce kantatowej I połowy XVIII wieku Joachima Gudela (ZN Wrocław 1981 nr 27), książki: Muzyka w epoce baroku Manfreda Bukofzera (Warszawa 1970) oraz Muzyka mową dźwięków Nicolasa Harnoncourta (Warszawa 1982).                                                                     

Stopień realizacji założeń programowych uzależniony jest od indywidualnych możliwości każdego studenta, ponadto w praktyce bywa dostosowywany do jego bieżących potrzeb wykonawczo-artystycznych (udział w koncertach, eliminacjach konkursowych). Obok zajęć planowych przewidziany jest czas na konsultacji dla zainteresowanych studentów z innych lat, jak również dla pedagogów  w zakresie doboru repertuaru oraz sposobu wykonawstwa.

Zakres programowy przedmiotu obejmuje:

- sięganie do rozległego repertuaru, od późnego renesansu po wczesny klasycyzm

-  próby zaznaczenia stylistyki, właściwej określonym ośrodkom

- wprowadzenie pojęcia retoryki muzycznej, omówienie podstawowych afektów oraz próby ich zastosowania w praktyce

- naukę interpretacji z wykorzystaniem wybranych środków zdobniczych, głównie w ariach da capo; próby tworzenia własnych zdobień na rzecz rezygnacji z bezpośredniego naśladownictwa; konfrontacje pomysłów                           z wzorcami utrwalonymi  przez najwybitniejszych interpretatorów muzyki dawnej (nagrania)

- pracę nad recytatywem jako specyficznym rodzajem wypowiedzi muzycznej             (recitativo secco, accompagnato, praca nad ekspresją tekstu)

- naukę frazowania z zastosowaniem historycznych środków wyrazowych, agogicznych i dynamicznych, uwrażliwienie na korespondencję motywiczną pomiędzy solistą a  improwizowanym towarzyszeniem instrumentalnym

- dostosowanie do realiów wykonawczych muzyki baroku,  tj. dawnego stroju (a’=415 Hz) oraz instrumentarium (wiolonczela barokowa, klawesyn, wzgl. organy)

demonstracja, wykład, dyskusja, prezentacja audiowizualna,

- umiejętność poprawnej realizacji recytatywu, stylowe wykonanie pieśni staroangielskiej, włoskiej canzony lub arii, Geistliche Lieder J. S. Bacha

Kontynuacja i pogłębianie wiadomości i umiejętności zdobytych w semestrze poprzednim. Efektem kształcenia powinna być umiejętność właściwego stylistycznie wykonania  wszystkich elementów dzieła w tym szczególnie recytatywu barokowego i arii da capo.

wykład, demonstracja, dyskusja, prezentacja audiowizualna

umiejętność praktycznego zastosowania środków zdobniczych w arii da capo, szeroko pojęta interpretacja utworu barokowego, publiczna prezentacja w ramach koncertu lub egzaminu