Metodyka nauczania śpiewu solowego, fakultet

Przedmiot fakultatywny, obowiązkowy dla słuchaczy studium pedagogicznego.

Celem przedmiotu jest przygotowanie teoretyczne metodologiczne i częściowo praktyczne do prowadzenia zająć z „Emisji głosu” i z przedmiotu „Śpiew solowy”. W połączeniu praktykami pedagogicznymi i ukończonymi kursami „Pedagogiki” i „Psychologii” ma dać podstawy naukowe i praktyczne do podjęcia pracy w zawodzie nauczyciela w/w przedmiotów.

Metodyka nauczania śpiewu solowego jest przedmiotem, który ma zapoznać studentów z podstawowymi problemami nauczania śpiewu solowego zarówno w wymiarze teoretycznym jak i praktycznym. Program jest tak skonstruowany, by studenci czwartego lub piątego roku studiów posiedli wiedzę teoretyczną z zakresu anatomii fizjologii i higieny narządu głosu w ujęciu nie tylko teoretycznym, ale przede wszystkim zrozumieli zasady fizjologiczne, akustyczne i estetyczne powstawania dźwięku. Rozważania na temat anatomii narządu głosowego muszą być ukierunkowane w ten sposób, by jak najpełniej podkreślić aspekt połączenia wiedzy teoretycznej z praktyczną. Student kończący kurs musi dysponować wiedzą na temat anatomii i fizjologii narządu głosu, musi posiąść podstawową wiedzę z zakresu dydaktyki wokalnej, która w połączeniu z wiedzą pedagogiczną i psychologiczną pozyskaną w ramach Studium Pedagogicznego i odbytymi praktykami , ma przygotować do samodzielnej pracy dydaktycznej.

            Studenci przystępujący do realizacji przedmiotu Metodyka nauczania śpiewu solowego powinni być już zaawansowanymi w technice i praktyce wykonawczej młodymi wokalistami. Niezbędna do podjęcia studiów dydaktycznych praktyka wykonawcza w tym przypadku jest konieczna. Student powinien swobodnie poruszać się w zagadnieniach związanych z literaturą wokalną,  stylami muzycznymi. Powinien charakteryzować się opanowaniem gry na fortepianie w stopniu pozwalającym mu na samodzielne poprowadzenie lekcji wokalnej od instrumentu. Mamy tu na myśli nie tylko proste ćwiczenia emisyjne ale również nieskomplikowane partie akompaniamentów. Powinien posiadać wykształcony słuch muzyczny, nie tylko w zakresie intonacji, czy rozróżniania interwałów. Bardzo potrzebna w dydaktyce wokalnej jest wrażliwość na barwy dźwięku. Powinien mieć wykształcony zmysł krytycznej oceny zjawisk dźwiękowych. Jego słuch i wyobraźnia wokalna powinna odwzorowywać się odpowiednimi reakcjami ciała- mówiącymi o dysfunkcjach narządu głosu. leżących u podstaw takich a nie innych efektów wokalnych.

Elementy pedagogiki, andragogiki, psychologii, psychologii muzyki, historii muzyki i historii wokalistyki (min. biografie śpiewaków), elementy diagnostyki foniatrycznej, akustyki.

Dopuszczalna jest literatura zarówno w języku polskim jak i innych językach omawiająca problematykę dydaktyki wokalnej . Np.:

1.      B. Tarasiewicz – Mówię i śpiewam świadomie – Universitas Kraków 2003

2.      D. Michałowska – O podstawach polskiej wymowy scenicznej – PWST Kraków 1994

3.      St. Kleiman – Zarys higieny głosu  - PWSM Gdańsk 1975

4.      O. L. Brown – Discover Your Voice – Singular Publishing Group.. San Diego.London1996

5.      Roger Love- Vocal Power – Roger Love 2003

6.      K. Adler  - Phonetics and Diction in Singing- University of Minnesota Press, Mineapolis 1974

7.      H. Sobierajska – Uczymy się śpiewać- Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych  Warszawa 1972

8.      Fr. Martienssen – Lohmann – Kształcenie głosu śpiewaka – PWM Kraków 1953

9.      K. Zachwatowicz- Jasieńska  - Polskie belcanto -  Jak  dobrze śpiewać –IMPULS .Kraków 2009

10.  A. Mitrinowicz- Modrzejewska – Fizjologia i patologia głosu, słuchu i mowy. PZWL. Warszawa 1963

11.  Z. Pawłoski – Foniatryczna diagnostyka wykonawstwa emisji głosu śpiewaczego i mówionego . – Oficyna Wydawnicza Impuls . Kraków 2005

12.  M. Gawrońska – Podstawy wymowy i impostacji głosu – Wydawnictwo AWF we Wrocławiu 2001.

13.  D. Lewis – Tao naturalnego oddychania – Limbus Bydgoszcz 1998

14.  St. Weller – Oddech, który leczy – Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne . Gdańsk 2001

15.  A. Łastik – Poznaj swój głos – Studio Emka Warszawa 2002

16.  A. Łastik – Wewnętrzne dziecko – Emka Warszawa 2005

17. Zeszyty Polskiego stowarzyszenia Pedagogów śpiewu

Wszystkie pozycje dostępne na rynku z zakresu anatomii i fizjologii narządu głosu. oraz:

• B. Toczyska – Kama makaka ma - - Uniwersytet Gdański Zakład Logopedii .

 Gdańsk 1992

• B. Toczyska – Elementarne ćwiczenia dykcji -  Gdańskie Wydawnictwo

 Oświatowe 1998

• B. Toczyska- Sarabanda w chaszczach – Wydawnictwo PODKOWA – Gdańsk 1997
• J. Wójtowiczowa – Logopedyczny zbiór wyrazów – WsiP. Warszawa 1991.
• M. Strzałkowska – Gimnastyka dla języka – Media Rodzina. Poznań 2004
• M. Strzałkowska – Zbzikowane wierszyki łamiące języki  - PTWK. Warszawa 2002
• M. Walczak – Ćwiczenia artykulacyjne – PWSFTiT Łódź 1979K.
• K. Gawęda i J.Łazewski  - Uczymy się poprawnej mowy – Wydawnictwo ALFA   Warszawa 1995

Metodyka nauczania śpiewu solowego jest przedmiotem, który ma zapoznać studentów z podstawowymi problemami nauczania śpiewu solowego zarówno w wymiarze teoretycznym jak i praktycznym. Program jest tak skonstruowany, by studenci czwartego roku studiów posiedli wiedzę teoretyczną z zakresu anatomii fizjologii i higieny narządu głosu w ujęciu nie tylko teoretycznym, ale przede wszystkim zrozumieli zasady fizjologiczne, akustyczne i estetyczne powstawania dźwięku. Rozważania na temat anatomii narządu głosowego muszą być ukierunkowane w ten sposób, by jak najpełniej podkreślić aspekt połączenia wiedzy teoretycznej z praktyczną.

1.      Pierwsze zajęcia poświecone są problematyce różnic pomiędzy poszczególnymi przyszłymi uczniami/ psychologiczne , emocjonalne, osobowościowe, różny poziom wiedzy muzycznej, różne umiejętności wokalne, różna wrażliwość/. Różnorodność będąca największą siłą twórczą jest w przypadku pedagogiki wokalnej najtrudniejszą przeszkodą w cyklu dydaktycznym. Jak wykorzystać ten aspekt dla rozwoju warsztatu wokalnego nie niszcząc tejże indywidualności?

2.Kolejny temat to budowa narządu oddechowego. Wdech- ćwiczenia

3.Budowa narządu oddechowego – wydech , appoggio , ćwiczenia

4.Relaksacja świadomość ciała, prawidłowa postawa.

5.Proces oddechowy w połączeniu z fonowaniem.

6.Rezonans – omówienie zjawiska , przestrzenie rezonacyjne.

7.Higiena narządu głosu, używki, patologie

8.Artykulatory i ich rola w formowaniu dźwięku. Ćwiczenia

                usprawniające pracę języka, warg.

9.Artykulatory i ich rola w formowaniu dźwięku. Ćwiczenia

               usprawniające pracę podniebienia i żuchwy.

10.Emisja głosu mówionego.

- zwięzły opis umiejętności

Student zobowiązany jest posiąść wiedzę związaną z budową i funkcjonowaniem narządu głosu. Powinien mieć wiedzę na temat:

• budowy narządu oddechowego
• podstawowych ćwiczeń oddechowych,
• appogio,
• relaksacji, świadomości ciała, prawidłowej postawy ciała w śpiewie,
• procesu oddechowego w połączeniu z fonowaniem,
• rezonansu przestrzeni rezonacyjnych,
• higieny narządu głosu (używki, patologie) ,
• artykulatorów i ich roli procesie formowania dźwięku
• emisji głosu mówionego.

Wykłady uzupełniane są pokazami nagrań CD, radiowych, projekcjami multimedialnymi i  filmowymi. Praktyczne  zajęcia obejmują :

1.Tworzenie własnych ćwiczeń rozśpiewujących.

2.Umiejętność gry na fortepianie  ćwiczeń emisyjnych

3.Umiejętność zagrania prostych akompaniamentów.

4.Poprowadzenie na początku fragmentów lekcji śpiewu solowego.

5.Poprowadzenie pełnego rozśpiewania.

6.Poprowadzenie lekcji śpiewu solowego.

Warunkiem zaliczenia zarówno I jak i II semestru nauki jest czynne uczestnictwo w zajęciach( ilość dopuszczalnych nieobecności jest zawsze podawana studentom na początku każdego semestru).

W I semestrze nauczania student zobowiązany jest zdać w formie kolokwium całą wiedzę teoretyczną z zakresu anatomii fizjologii i higieny głosu, która jest treścią podstawową wykładów tym okresie nauki . Na studencie spoczywa również obowiązek praktycznego (przy fortepianie) zaprezentowania zestawu ćwiczeń emisyjnych, umiejętność grania wszystkich gam , akordów triady harmonicznej , kadencji w obrębie koła kwintowego.

           1.Omówienie podstawowych szkół wokalnych- N.Vaccai, G.Conconne,Lutgen , M. Marchesi, Th.Panfka i inne.

           2.Teoria barokowego afektu i jej wokalne egzemplifikacje.

           3.Arie starowłoskie i ich przydatność w cyklu kształcenia.

           4.Aria klasyczna , romantyczna i neoromantyczna.

           5.Pieśń klasyczna, romantyczna i neoromantyczna.

           6.Współczesne techniki wokalne.

           7.Współczesna literatura wokalna.

           8.Polska szkoła wokalna lata przed I Wojną Światową i okres międzywojenny.

           9. Współczesna Polska Szkoła Wokalna.

           10.Gdańskie środowisko wokalne kiedyś i dziś

           11.Moje fascynacje wokalne – zajęcia przygotowywane przez studentów.

           12.Maria Callas – assoluta del mondo.

           13.Królowie wysokiego c.

           14.Koloratura środek ekspresji czy czysta wirtuozeria.

- zwięzły opis umiejętności

1.Tworzenie własnych ćwiczeń rozśpiewujących.

2.Umiejętność gry na fortepianie  ćwiczeń emisyjnych

3.Umiejętność zagrania prostych akompaniamentów.

4.Poprowadzenie na początku fragmentów lekcji śpiewu solowego.

5.Poprowadzenie pełnego rozśpiewania.

6.Poprowadzenie lekcji śpiewu solowego 

7.Umiejętność formułowania własnych przemyśleń związanych ze sztuka wokalną

8.Podstawowa wiedza z zakresu historii polskiej wokalistyki

Wykłady uzupełniane są pokazami nagrań CD, radiowych, projekcjami multimedialnymi i  filmowymi. Praktyczne  zajęcia obejmują :

1.Tworzenie własnych ćwiczeń rozśpiewujących.

2.Umiejętność gry na fortepianie  ćwiczeń emisyjnych

3.Umiejętność zagrania prostych akompaniamentów.

4.Poprowadzenie na początku fragmentów lekcji śpiewu solowego.

5.Poprowadzenie pełnego rozśpiewania.

6.Poprowadzenie lekcji śpiewu solowego

Warunkiem zaliczenia zarówno I jak i II semestru nauki jest czynne uczestnictwo w zajęciach( ilość dopuszczalnych nieobecności jest zawsze podawana studentom na początku każdego semestru).

W semestrze II nauki student zobowiązany jest do czynnego uczestnictwa w dyskusjach na tematy związane z szeroko pojętą problematyką wokalistyki, posiadać wiedzę na temat historii wokalistyki, przygotować samodzielnie wystąpienie i publicznie je wygłosić na zajęciach na tematy związane ze sztuką wokalną. Kurs dydaktyczny kończy praktyczne poprowadzenie fragmentu lekcji śpiewu solowego zawierające w sobie elementy rozśpiewania i pracy nad prostą kompozycją wokalną.