Historia muzykiz literaturą

Przedmiot ma na celu zapoznanie studentów z dziejami muzyki artystycznej Zachodu, wykształcenie sprawności w rozpoznawaniu stylów, form i gatunków oraz przygotowanie do pełnego i świadomego uczestnictwa w życiu muzycznym, a w dalszej kolejności do jego fachowego kształtowania. W porządku chronologicznym omawiane są przemiany jakim podlegała muzyka artystyczna naszego kręgu kulturowego na przestrzeni ponad tysiąca lat ze wskazaniem na związki tych przemian z innymi dziedzinami życia. Obok dominującej kwestii twórczości kompozytorskiej poruszane są kwestie zapisu muzyki, systemów dźwiękowych, rozwoju instrumentarium, przemian życia muzycznego, znaczenia i sensu dzieł muzycznych oraz funkcji muzyki w zmieniającym się życiu społecznym. Oprócz powyższych treści z zakresu historii muzyki na zajęciach prezentowane są fragmenty wybranych utworów muzycznych z omawianych epok. W trakcie słuchania utworów lub ich części studenci koncentrują się na problematyce stylu, techniki, formy itp., aby w przyszłości wykorzystać te umiejętności do klasyfikowania wszelkich utworów muzycznych. W kształceniu muzycznym jest to przedmiot podstawowy, gdyż obecnie znakomita większość repertuaru pochodzi z przeszłości; trudno też zrozumieć i należycie ocenić muzykę współczesną nie znając muzyki przeszłości.

Warunkiem wstępnym jest podstawowy zasób wiedzy o muzyce, słuch muzyczny i pamięć muzyczna, umiejętność przyswajania wiedzy oraz jej prezentowania. W trakcie semestrów od studentów wymaga się frekwencji na zajęciach oraz aktywnego uczestniczenia w zajęciach.

Wykonywanie muzyki, samodzielna lektura książek o muzyce oraz aktywne słuchanie muzyki na koncertach, w radio i z płyt.

1. J. M. Chomiński, K. Wilkowska-Chomińska, Historia muzyki, t. 1 i 2, Kraków, 1989, 1990;

2. J. M. Chomiński, K. Wilkowska-Chomińska, Historia muzyki polskiej, t. 1 i 2, Kraków 1995, 1996;

3. A. Einstein, Muzyka w epoce romantyzmu, Kraków 1983;

4. D. Gwizdalanka, Historia muzyki, t. 1-3, Kraków 2005, 2006, 2009;

5. A. Jarzębska, Spór o piękno muzyki. Wprowadzenie do kultury muzycznej XX
   wieku, Wrocław 2004;

6. D. Kowalska, ABC historii muzyki, Kraków 2001;

7. D. Szlagowska, Kultura muzyczna antyku, Gdańsk 1998;

8. D. Szlagowska, Muzyka baroku, Gdańsk 1999;

9. M. Wozaczyńska, Muzyka średniowiecza, Gdańsk 1998;

10. M. Wozaczyńska, Muzyka renesansu, Gdańsk 2000;

11. Hasła osobowe z Encyklopedii Muzycznej PWM, red. E. Dziębowska.

1. K. Berger, Bach’s Cycle, Mozart’s Arrow. An Essay on the Origins of Musical Modernity, Berkeley and Los Angeles 2007 University of California Press;

2. L. Botstein, Modernism, Grove Music Online;

3. H. Danuser, Neue Musik, Musik in Geschichte und Gegenwart, Sachteil 7, Bärenreiter Verlag 1997;

4. E. Fubini, Historia estetyki muzycznej, Kraków 1997

5. J. Paster, Postmodernism, Grove Music Online;

6. J. Rusthon, Classical Music. A Concise History from Gluck to Beethoven, London 1994 Thames & Hudson;

7. C. Sachs, Historia instrumentów muzycznych, Warszawa 1975

8. A. Whittall, Romantic Music. A Concise History from Schubert to Sibelius, London 1987 Thames & Hudson;

9. hasła osobowe i przedmiotowe z New Grove i Musik in Geschichte und Gegenwart

10. Wybrane monografie kompozytorów

Średniowiecze, renesans

1. Zagadnienia wstępne: pojęcie „historia muzyki”, „styl muzyczny”, „forma muzyczna”, periodyzacja dziejów muzyki

2. Kultura muzyczna średniowiecznej Europy w kontekście antycznego dziedzictwa oraz problemy filozoficzno-estetyczne epoki

3. Monodia religijna i świecka (instrumentarium średniowiecza)

4. Rozwój wielogłosowości do 1450 roku (fazy rozwoju, ośrodki, kompozytorzy, techniki, rozwiązania rytmiczne, gatunki i formy muzyczne)

5. Renesans: konteksty kulturowe, cechy charakterystyczne kultury muzycznej i muzyki

6. Msza i motet w stylu flamandzkim, rzymskim i weneckim

7. Gatunki muzyki świeckiej (madrygał, pieśń)

8. Renesansowe instrumenty i muzyka instrumentalna

Efekty kształcenia:

Wyposażenie studentów w system wiadomości, umiejetności i nawyków pozwalających na analizę i interpretację faktów historycznych oraz analizę i interpretację dzieł pochodzących z różnych epok historycznych

• wykład

• dyskusja

• prezentacja audiowizualna

• wysoka frekwencja na zajęciach

• zaliczenie na podstawie pisemnego sprawdzianu obejmującego treści programowe danego semestru

• sprawdzian słuchowy potwierdzający znajomość literatury muzycznej danego okresu historycznego

Barok

1. Epoka baroku w perspektywie historycznej, konteksty kulturowe, cechy charakterystyczne muzyki (zróżnicowanie stylistyczne, gatunkowe i formalne)

2. Instrumentarium epoki

3. Włoskie stile moderno – zróżnicowanie form, recepcja poza Włochami

4. Formy wokalno-instrumentalne (opera, oratorium, kantata)

5. Formy instrumentalne wczesnego, środkowego i późnego baroku

efekty kształcenia

Wyposażenie studentów w system wiadomości, umiejetności i nawyków pozwalających na analizę i interpretację faktów historycznych oraz analizę i interpretację dzieł pochodzących z różnych epok historycznych

• wykład

• dyskusja

• prezentacja audiowizualna

• wysoka frekwencja na zajęciach

• zaliczenie na podstawie pisemnego sprawdzianu obejmującego treści programowe danego semestru

• sprawdzian słuchowy potwierdzający znajomość literatury muzycznej danego okresu historycznego

1. Style szkół przedklasycznych.

2-3. Hochklassik - twórczość Haydna, Mozarta, Beethovena.

4. Klasyczna twórczość innych kompozytorów.

5. Styl romantyczny. Muzyka w krajach niemieckojęzycznych przed Wagnerem.

6. Włoska alternatywa. Romantyzm we Francji.

7. Twórczość Chopina i Dobrzyńskiego.

8. Liszt i Wagner - programowość i arystotelesowski dramat. Verdi.

9. Style narodowe od Glinki do Griega.

10. Wiedeń muzyczny pod koniec XIX wieku.

11. Późnoromantyczna muzyka we Francji, Wielkiej Brytanii i Ameryce.

12. Od Halki Moniuszki do Manru Paderewskiego.

13. Powtórzenie materiału.

14-15. Zaliczanie materiału.

Na wykładach student zdobywa wiedzę na temat muzyki Zachodu z okresu od połowy XVIII wieku do końca XIX wieku. Problematyka czysto muzyczna dotycząca istoty stylów muzycznych (przedklasycznego, klasycznego i romantycznego), ich odchyleń w postaci konkretnych idiomów kompozytorskich i najwybitniejszych przejawów w konkretnych dziełach jest powiązana z zagadnieniami historycznymi, kulturowymi, ideologią epoki oraz twórczością w zakresie innych sztuk. Kurs dostarcza też szczegółowej wiedzy na temat wybranych utworów, wśród których jest sporo literatury wokalnej i wokalno-instrumentalnej, zwłaszcza oper i pieśni na głos solowy z towarzyszeniem instrumentalnym. Aktywne słuchanie utworów, polegające m.in. na ustaleniu reguł syntaktycznych, strategii celu i replikowanych wzorów, wyrabia u studentów umiejętność określania stylu, przypuszczalnego datowania i porównywania dzieł. Kurs może zachęcić słuchaczy do własnych przemyśleń nad poruszonymi zagadnieniami oraz własnych interpretacji wybranych utworów, co w dalszej kolejności może prowadzić do aktywnego uczestnictwa w kulturze.

Podstawą kursów są wykłady oparte na najnowszej literaturze muzykologicznej, tak polskiej, jak i światowej. Celem wykładowczyni jest, aby studenci zdobywali nie tylko wiedzę na temat muzyki w kontekście kultury, ale także wiedzę na temat prowadzonych aktualnie badań i sposobów interpretacji. Wykłady są uzupełniane zdjęciami, fragmentami partytur, tłumaczeniami obcojęzycznych tekstów w utworach wokalnych, dyskusjami i dygresjami, które ułatwiają zrozumienie i zapamiętanie treści programowych.  Prezentowane fragmenty utworów muzycznych są jak najlepszej jakości. Wykładowczyni jest otwarta na doświadczenia studentów i zachęca ich do krótkich własnych wypowiedzi ad hoc i dłuższych przygotowanych na podstawie źródeł.

Warunkiem zaliczenia kursu jest pozytywna ocena z pisemnego sprawdzianu z historii muzyki oraz pozytywna ocena z testu słuchowego. Na sprawdzianie z historii pojawiają się pytania ogólne i szczegółowe. Ogólne sprawdzają umiejętność kojarzenia muzycznych procesów, wydarzeń i przejawów artyzmu ze zjawiskami historycznymi i kulturowymi; szczegółowe dotyczą działalności i twórczości poszczególnych kompozytorów oraz istoty samych dzieł muzycznych. Każda odpowiedź jest punktowana w zależności od stopnia trudności pytania, a suma zdobytych punktów zostaje przełożona na ocenę. Do testu słuchowego wybiera się zawsze kilka wieloczęściowych kompozycji podobnych w gatunku i formie, np. symfonie i poematy symfoniczne. Oczekiwana jest umiejętność ustalenia kompozytora, tytułu kompozycji i numeru lub nazwy części. Ocena zależy od liczby podanych informacji.

pedagog: dr. Violetta Kostka

1. Modernizm 1890-1910.

2. Ekspresjonistyczna moderna w Europie i Ameryce.

3-4. Klasycystyczna moderna. Kierunek neotonalny.

5. Klasycystyczna moderna. Kierunek dodekafoniczny.

6. Muzyka środka.

7-8. Moderna po II wojnie światowej.

9. Minimalizm.

10-11. Postmodernizm.

12. Spektralizm.

13. Powtórzenie materiału.

14-15. Zaliczanie materiału.

Ostatni kurs historii muzyki przygotowuje studenta do orientowania się w zakresie muzyki od przełomu XIX/XX wieku do dziś. Szczególny akcent położony jest na stosunkowo mało znaną muzykę z ostatnich dziesięcioleci. Ponieważ wykładowczyni korzysta z najnowszych prac (głównie w językach angielskim i niemieckim), tych samych, które obowiązują w innych uczelniach różnych krajów Europy i Ameryki, student może mieć poczucie, że otrzymał aktualne wyniki badań historyczno-muzycznych. Po tym kursie student powinien znać główne modernistyczne i postmodernistyczne tendencje kompozytorskie, uwarunkowane wydarzeniami historycznymi i zmianami cywilizacyjnymi. Powinien też ze swobodą wypowiadać się na temat awangardowych kompozycji i takich, które nie noszą znamiom "postępu", ale za to są atrakcyjne słuchowo. Zdobyta na zajęciach wiedza o strukturze utworów, ich różnych kontekstach, wsparta próbami wartościowania przyda się w przyszłości przy dokonywaniu samodzielnych opisów i ocen utworów, z którymi młody odbiorca będzie się stykał.

Podstawą kursu są wykłady oparte na najnowszej światowej literaturze muzykologicznej, w tym na stale uaktualnianych hasłach encyklopedii New Grove online oraz na książkach, które na nowo ukazują muzykę XX wieku, a nawet proponują nowe spojrzenie na modernizm, np. Bach's circle, Mozart's arrow K. Bergera czy historia muzyki XX wieku w ujęciu R. Taruskina. Wykłady są uzupełniane zdjęciami, fragmentami partytur, tłumaczeniami obcojęzycznych tekstów w utworach wokalnych, dyskusjami i dygresjami, które ułatwiają zrozumienie i zapamiętanie treści programowych.  Wykładowczyni jest otwarta na doświadczenia studentów i zachęca ich do krótkich własnych wypowiedzi ad hoc, czy też przygotowanych na podstawie źródeł. Stałym punktem każdego spotkania jest wysłuchanie krótkiego utworu lub fragmentów dłuższego, po czym następuje omówienie wysłuchanego utworu z punktu widzenia stylu i techniki kompozytorskiej, przedstawienie jego  związków z kulturą, sztuką, religią, polityką itp., a także zaprezentowanie najciekawszych interpretacji oraz wskazanie na wartości estetyczne i wychowawcze utworu. Kwestia interpretacji i oceny kompozycji zawsze wzbudza wielkie zainteresowanie studentów prowadząc do żywej dyskusji i stawiania własnych wniosków.

Warunkiem zaliczenia kursu jest pozytywna ocena z pisemnego sprawdzianu z historii muzyki oraz pozytywna ocena z testu słuchowego. Na sprawdzianie z historii pojawiają się pytania ogólne i szczegółowe. Ogólne sprawdzają umiejętność kojarzenia muzycznych procesów, wydarzeń i przejawów artyzmu ze zjawiskami historycznymi i kulturowymi; szczegółowe dotyczą działalności i twórczości poszczególnych kompozytorów oraz istoty samych dzieł muzycznych. Każda odpowiedź jest punktowana w zależności od stopnia trudności pytania, a suma zdobytych punktów zostaje przełożona na ocenę. Do testu słuchowego wybiera się zawsze kilka wieloczęściowych kompozycji podobnych w gatunku i formie, np. symfonie i poematy symfoniczne. Oczekiwana jest umiejętność ustalenia kompozytora, tytułu kompozycji i numeru lub nazwy części. Ocena zależy od liczby podan