Zasady muzyki

Przedmiot realizowany jest na pierwszym roku studiów przez dwa semestry w wymiarze dwóch godzin tygodniowo. Zajęcia prowadzone są w formie wykładu o charakterze teoretyczno-praktycznym. Głównym celem jest zapoznanie studenta z podstawowymi zagadnieniami związanymi z zasadami muzyki oraz nabycie umiejętności zastosowania ich w praktyce muzycznej. Treści programowe i ich sposób realizacji wynikają bezpośrednio ze specyfiki kierunku studiów; brana jest również pod uwagę wcześniejsza edukacja muzyczna studenta bądź jej brak.

Umiejętność czytania nut w kluczu wiolinowym i basowym.

Lasocki J. K., Podstawowe wiadomości z nauki o muzyce, Kraków 2004.

Radziwiłłowicz D., Ćwiczenia z zasad muzyki. Wybrane zagadnienia, Warszawa 1995.

Wesołowski F., Zasady muzyki, Kraków 2004.

Zganiacz-Mazur L., ABC teorii muzyki, Warszawa 2002.

Drobner M., Instrumentoznawstwo i akustyka, Kraków 2004.

Drobner M., Instrumentoznawstwo i akustyka, Kraków 2004.

Drobner M., Systemy i skale muzyczne, Kraków 1982.

Guzowski K., Instrumentoznawstwo, Gdańsk 1987.

Gwizdalanka D., Słowniczek oznaczeń i skrótów muzycznych, Kraków 2008.

Malko D., Zasady muzyki i kształcenie słuchu, Warszawa 1992.

Wesołowski F., Materiały do nauki o skalach muzycznych, Kraków 1997.

I. Podstawowe elementy notacji muzycznej z elementami akustyki.

• Powstawanie dźwięku, jego cechy; alikwoty - podstawowe terminy akustyczne.
• Oktawa i nazwy oktaw, nazwy dźwięków, pięciolinia, klamry, klucze, przenośnik oktawowy.
• System temperowany – półton, cały ton, gama, interwały, ich rozmiary i przewroty; diatonika, chromatyka, enharmonia.

II. Skala, gama, tonacja.

• Budowa gam krzyżykowych i bemolowych.
• Koło kwintowe, pokrewieństwo tonacji. Rozpoznawanie tonacji. Transpozycja.
• Odmiany gam majorowych i minorowych.
• Interwały charakterystyczne i ich rozwiązania w różnych odmianach gam.
• Budowanie akordów w poznanych odmianach gam (durowych, mollowych, zwiększonych, zmniejszonych) i ich przewroty; triada harmoniczna; budowa dominanty septymowej (przewroty, rozwiązania).

Przyswojenie przez studenta wiedzy z zasad muzyki oraz zdobycie następujących umiejętności:

• odczytywania i posługiwania się elementami notacji muzycznej;
• operowania systemem temperowanym;
• rozpoznawania i tworzenia określonych interwałów i akordów;
• identyfikowania i konstruowania wszelkich odmian gam;

pozwoli studentowi osiągnąć sprawność w analizowaniu i interpretowaniu zapisu utworów wokalnych (solowych, kameralnych) i partytur orkiestrowych.

Proces nauczania kursu przewiduje następujące formy pracy:

- wykłady wprowadzające z objaśnieniem,

- ćwiczenia praktyczne,

- prace domowe (utrwalanie i pogłębianie poznanego materiału),

- omawianie i analizowanie na zajęciach ćwiczeń domowych studentów wraz z wyjaśnieniami i korektą,

- testy sprawdzające (krótkie sprawdziany podsumowujące wiadomości teoretyczne i praktyczne po zakończeniu działu programowego),

- kolokwium końcowe (test obejmujący materiał całego kursu).

Kurs kończy się zaliczeniem z oceną. Podstawą zaliczenia semestru jest zaliczenie wszystkich kolokwiów wewnętrznych po zakończeniu działów programowych oraz wszystkich ćwiczeń, przygotowanych do realizacji w danym semestrze (praca na zajęciach, prace domowe), jak i pozytywny wynik uzyskany z kolokwium końcowego. Przedmiotem oceny jest również aktywność studenta na zajęciach.

I. Zagadnienia metrorytmiczne.

• Wartości nut i pauz, sposoby ich przedłużania.
• Metrum muzyczne – grupowanie wartości rytmicznych w taktach prostych i złożonych a notacja muzyki wokalnej.
• Przekształcanie taktów.
• Inne zjawiska rytmiczno-metryczne (nieregularny podział wartości rytmicznych, synkopa, zmiana metrum, takty nieregularne, polirytmia i polimetria, przedtakt, muzyka ataktowa).

II. Inne skale poza systemem dur-moll.

• Pentatonika, jej rodzaje i zastosowanie.
• Skale cygańskie i góralskie.
• Skala całotonowa i dwunastodźwiękowa.

III.  Oznaczenia związane z zapisem partytury.

• Agogika i dynamika.
• Artykulacja.
• Faktura utworu muzycznego.
• Ozdobniki.
• Instrumentoznawstwo – podział instrumentów, główne cechy z uwzględnieniem sposobów artykulacji.

Przyswojenie przez studenta wiedzy z zasad muzyki oraz zdobycie następujących umiejętności:

• odczytywania i posługiwania się elementami notacji muzycznej;
• operowania systemem temperowanym;
• rozpoznawania i tworzenia określonych interwałów i akordów;
• identyfikowania i konstruowania wszelkich odmian gam oraz skal;
• poruszania się w obrębie zagadnień rytmiczno-metrycznych

pozwoli studentowi osiągnąć sprawność w analizowaniu i interpretowaniu zapisu utworów wokalnych (solowych, kameralnych) i partytur orkiestrowych.

Proces nauczania kursu przewiduje następujące formy pracy:

- wykłady wprowadzające z objaśnieniem,

- ćwiczenia praktyczne,

- prace domowe (utrwalanie i pogłębianie poznanego materiału),

- omawianie i analizowanie na zajęciach ćwiczeń domowych studentów wraz z wyjaśnieniami i korektą,

- testy sprawdzające (krótkie sprawdziany podsumowujące wiadomości teoretyczne i praktyczne po zakończeniu działu programowego),

- kolokwium końcowe (test obejmujący materiał całego kursu).

Kurs kończy się zaliczeniem z oceną. Podstawą zaliczenia semestru jest zaliczenie wszystkich kolokwiów wewnętrznych po zakończeniu działów programowych oraz wszystkich ćwiczeń, przygotowanych do realizacji w danym semestrze (praca na zajęciach, prace domowe), jak i pozytywny wynik uzyskany z kolokwium końcowego. Przedmiotem oceny jest również aktywność studenta na zajęciach.