Metodyka form muzycznych

- W szkołach muzycznych II stopnia formy muzyczne należą do tzw. bloku przedmiotów z zakresu teorii muzyki i mogą być wybrane jako jeden z przedmiotów egzaminu dyplomowego.

- Kurs form trwa w tych szkołach dwa lata i jest podzielony na cztery semestry po 2 godziny tygodniowo (tzw. podwójna jednostka lekcyjna = pjl) w każdym z nich. Na pierwsze trzy semestry przypada przeciętnie po 18 pjl. Czwarty semestr jest znacznie krótszy i trwa od 6 do 8 tygodni, ze względu na egzaminy końcowe i maturalne.

- MKiDN odstąpiło od „odgórnie” zadekretowanych programów nauczania. W Centrum Edukacji Artystycznej opracowano i zatwierdzono w sierpniu 2002 roku podstawy programowe kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego. Nauczyciele prowadzący ten przedmiot opracowują więc programy indywidualnie.  

Znajomość pojęć i terminów z zakresu wiedzy i analizy wybranych form muzycznych, w szczególności: jednoczęściowych form muzyki instrumentalnej, ronda, wariacji, fugi, formy sonatowej, koncertu. klasycznego i romantycznego

Hospitowanie zajęć z form muzycznych prowadzonych w szkołach muzycznych II stopnia.

Piśmiennictwo: M. Podhajski: Formy muzyczne. PWN, 1991; J. M. Chomiński: Formy muzyczne. T. 2, PWM 1987; M. Podhajski: Cechy formy sonatowej. Muzyka fortepianowa II, Prace Specjalne 12, PWSM, Gdańsk 1977; M. Podhajski: Zasady analizy relacji przeciwstawności w formie sonatowej. Muzyka fortepianowa IV, Prace Specjalne 25, PWSM, Gdańsk 1981; M. Tomaszewski: Interpretacja integralna dzieła muzycznego. AM, Kraków 2000; A. Jarzębska: Z dziejów myśli o muzyce. Musica Iagellonica, Kraków 2002

Utwory muzyczne (wybór): 10 mazurków Chopina; 10 fug z Das wohltemperierte Klavier J. S. Bacha; wybrane sonaty W. A. Mozarta i Beethovena (2+6); koncerty Mozarta (A fortepianowy, KV 488; A skrzypcowy, KV 219; c fortepianowy KV 491,  A klarnetowy, KV 622) – porównanie budowy ekspozycji orkiestry i solisty; koncerty skrzypcowe  Beethovena i Brahmsa; koncerty fortepianowe Schumanna (a moll), Griega (a moll), Liszta (Es dur); koncert nowszy (skrzypcowe: Szymanowskiego – I  i  Panufnika; fortepianowe: Lutosławskiego i P. Szymańskiego).

R. Bukowski: Metodyka nauczania form muzycznych. PWM 1968; D. Wójcik: ABC form muzycznych. Muzyka Iagellonica, wydanie II poprawione, Kraków 1997; E. Mizerska-Golonek, J. Targosz: Wprowadzenie do analizy formy sonatowej. AM w Krakowie, Kraków 1987.

Treści programowe koncentrują się wokół problematyki nauczania form muzycznych, z którymi przede wszystkim stykają się uczniowie szkół muzycznych II stopnia – instrumentaliści - na lekcjach z przedmiotu głównego. Są to następujące formy: miniatury instrumentalne, fugi, sonaty, koncerty. Głównie bowiem te właśnie formy wykorzystywane są w utworach składających się na program nauczania przedmiotu głównego.

Proces dydaktyczny obejmuje następujące ogniwa:

- wykłady  przypominające zasady  analizy utworów utrzymanych w formach, wokół których koncentrować się będą zajęcia z metodyki,

 - sprawdzenie umiejętności analizy określonych utworów. Temu celowi służą cztery sprawdziany. Każdy z nich obejmuje grupę utworów, wskazanych przez prowadzącego zajęcia, należących do jednego z następujących gatunków: miniatury instrumentalne, fugi, sonaty, koncerty,

- wykład omawiający założenia metodyczne związane z prowadzeniem lekcji z form muzycznych,

- seminaria. Na tego rodzaju zajęciach studenci przedstawiaja:

= analizę utworu, który będzie przedmiotem lekcji z form muzycznych,

= sformułowania zestawu pytań do uczniów, naprowadzajacych ich do uchwycenia zasadniczych własności omawianej formy – od ogólnej charakterystyki tej formy do spraw szczegółowych,

=  podsumowania fragmentów przedstawionych rozważąń analitycznych,

= pytania pomocnicze skierowane do uczniów, ułatwiających im powtórzenie podsumowania przedstawionego przez nauczyciela,

= rekapitulacja przez nauczyciela przeprowadzonych na lekcji dociekań analitycznych. 

Wystąpienie studenta jest uzupełniane i komentowane przez prowadzącego przedmiot. Podlega także ocenie.

Warunkiem zaliczenia semestru jest uzyskanie przez studenta zaliczeń z wszystkich 4 sprawdzianów i pozytywnych ocen ze seminariów, na których przedstawiał analizy określonych utworów (minimum 2 wystąpienia).  Nie stosuje się na zakończenie semestru odrębnego kolokwium zaliczającego, ani egzaminu.