Wariant A (przedmioty pedagogiczne) - Psychologia

Charakterystyka przedmiotu:

Przedmiot Psychologia skierowany jest do studentów Akademii Muzycznej, którzy w przyszłości pracować będą jako nauczyciele  w placówkach kształcenia muzycznego. Ma on przybliżyć zagadnienia związane z psychologią teoretyczną oraz z elementami psychologii stosowanej. Studenci uczęszczający na zajęcia zapoznają się z podstawowymi zagadnieniami psychologicznymi, a także z możliwościami zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce pedagogicznej. Podczas omawiania zagadnień z psychologii ogólnej poruszone zostaną także zagadnienia psychologii muzyki, bezpośrednio związane z omawianą tematyką.

Założenia i cele przedmiotu:

- zapoznanie studentów z psychologicznymi koncepcjami człowieka oraz z wybranymi procesami psychologicznymi,

- zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami psychologii osobowości i różnic indywidualnych, psychologii rozwojowej, społecznej i klinicznej,

- refleksja nad rolą wiedzy psychologicznej w pracy nauczyciela.

Brak wymagań wstępnych.

• Mietzel, G. (1998), Wprowadzenie do psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Tavris, C., Wade, C. (1999), Zaproszenie do psychologii, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Zimbardo, P. (2002), Psychologia i życie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Strelau, J. (red.), (2000), Psychologia. Podręcznik akademicki, Tom I-III, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Łukaszewski, W. (2003), Wielkie pytania psychologii, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Fontana, D. (1998), Psychologia dla nauczycieli, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Bee, H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Birch, A., Malim, T. (2004), Psychologia rozwojowa w zarysie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Przetacznik-Gierowska, M., Tyszkowa, M. (1996), Psychologia rozwoju człowieka. Zagadnienia ogólne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Maruszewski, T. (1996), Psychologia poznawcza, Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne. 
• Aronson, E. Człowiek, istota społeczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bilikiewicz, A. (2003),  Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Sadowski, B. (2005), Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Nęcka, E. () Psychologia twórczości, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

• The brain and the central nervous system, (2000), Londyn: Wydawnictwo Reader’s Digest.
• Wojciszke, B. (2006), Człowiek wśród ludzi – zarys psychologii społecznej, Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Anderson, J. R. (1998). Uczenie się i pamięć: integracja zagadnień. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
• Baddeley, A. (2003). Working memory: looking back and looking forward. Nature Reviews, 4, 829-841
• Chan, A.S., Yim-Chi, Ho., Mei-Chun, Ch. (1998). Music training improves verbal memory. Nature, 396, 128.
• Cheek, J.M., Smith, L.R. (1999). Musical training and mathematics achievement. Adolescence, 34, 759-761.
• Forgeard, M. (2008). The relation between music and phonological processing in normal-reading children and ahildren with dyslexia. Music Percepction, 25), 383-390
• Franklin, M. S., Attray, K., Moore, K. S., Moher, J., Yip, Ch. Y., Jonides, J. (2008). The effects of musical training on verbal memory. Pscyhology of Music, 36, 353-365.
• Gaser, Ch., Schlaug, G. (2003). Brain structures differ between musicians and non-musicians. The Journal of Neuroscience, 23, 9240-9245.
• Ho, Y. Ch., Cheung, M. Ch., Chan, A. S. (2003). Music training improves verbal but not visual memory-­­­­­­­­­­­­cross-sectional and longitudinal explorations in children. Neuropsychology, 17, 439-450
• Hodges, D. (2000).  Special Focus: Music and the brain: Implications of music and brain research. Music Educators Journal, 8, 17-22.
• Husain, G., Thompson, W.F., Schellenberg, G. (2002). Effects of musical tempo and mode on arousal, mood, and spatial abilities. Music Percepction, 20, 151-171.
• Krumhansl, C. L. (1997). An exploratory study of musical emotions and psychophysiology. Canadian Journal od Experimental Psychology, 51, 336-352
• Nęcka, E. (1994). Inteligencja i procesy poznawcze. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Overy, K., Nicolson, R. I., Fawcett, A. J. Dyslexia and Music: Measuring musical timing skills. Dyslexia: An international Journal of Research and Practice, 9, 18-36.
• Schellenberg, G. (2001). Music and nonmusical abilities. Annals New York Academy of Sciences, 930, 355-371.
• Schellenberg, E.G. (2004). Musci lessons enhance IQ. Psychological Science, 15, 511-514.
• Schellenberg, E.G., Hallam, S. (2005). Music listening and cognitive abilities in 10-and 11- year-olds: The Blur Effect. Annals New York Academy of Sciences, 1060, 202-209.
• Schellenberg, E., G. (2006.) Long-term positive associations between music lessons and IQ.  Journal of Educational Psychology, 98, 457-468.

Zajęcia 1. Wprowadzenie w problematykę zajęć

- powstanie nazwy „psychologia”,

- obszary zainteresowań psychologii,

- różnice między naukową a potoczną wiedzą psychologiczną,

- psychologia jako dziedzina nauki i praktyki oraz jej miejsce wśród innych dyscyplin.

Zajęcia 2/3/4/5. Psychologiczne koncepcje człowieka

- psychologia klasyczna,

- atomizm i teoria pola,

- behawiorystyczne koncepcje człowieka,

- psychoanalityczne koncepcje człowieka,

- poznawcze koncepcje człowieka,

- humanistyczne koncepcje człowieka,

- człowiek jako istotna społeczna (koncepcje społeczno-kulturowe).

Zajęcia 6/7. Biologiczne mechanizmy zachowania

- budowa ludzkiego mózgu,

- poszukiwanie obszarów odpowiedzialnych za konkretne funkcje poznawcze,

- rola neuroprzekaźników,

- przykładowe dysfunkcje w działaniu mózgu,

- neuroanatomia mózgu muzyków.

Zajęcia 8/9/10. Psychologia ludzkiego rozwoju

- charakterystyka psychologii rozwojowej,

- biologiczne i społeczne wyznaczniki rozwoju,

- fazy rozwoju,

- założenia socjobiologii – teoria samolubnego genu.

Zajęcia 11. Muzyka w rozwoju dziecka

- czy istnieje Efekt Mozarta?

- wpływ słuchania muzyki na funkcjonowanie poznawcze,

- trening muzyczny a procesy kognitywne,

- wykorzystanie muzyki w redukcji nieprawidłowości rozwojowych.

Zajęcia 12. Problemy dziecka i ich wpływ na funkcjonowanie w szkole

- alkoholizm w rodzinie,

- przemoc fizyczna i emocjonalna,

- molestowanie seksualne,

- rodzina rozbita,

- problemy dziecka jako odbicie problemów rodziny – założenia i charakterystyka psychologii systemowej.

Zajęcia 13/14. Zaburzenia rozwojowe i specyficzne trudności w uczeniu się

- całościowe zaburzenia rozwoju,

- parcjalne zaburzenia rozwoju,

- dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia, dysortografia.

Zajęcia 15. Psychologia twórczości

- czym jest twórczość?

- koncepcje twórczości (Kozielecki, Csikszentmihalyi, Amabile),

- osobowość twórców,

- rodzaje motywacji twórczej,

- zdolności istotne w procesie tworzenia,

- myślenie konwergencyjne a myślenie dywergencyjne.

Dyskusja, warsztat, wykład (z zastosowaniem prezentacji multimedialnej).

Zaliczenie: test jednokrotnego wyboru

Warunek zaliczenia: 51% poprawnych odpowiedzi

Dodatkowe punkty do oceny: obecność na zajęciach (dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione obecności w semestrze) oraz aktywność

Zajęcia 1. Znaczenie emocji i stresu w organizacji zachowania

- definicja emocji i główne koncepcje procesów emocjonalnych,

- biologiczne podstawy reakcji emocjonalnych,

- funkcje procesów emocjonalnych,

- inteligencja emocjonalna,

- stres a lęk,

- lęk społeczny i jego wpływ na funkcjonowanie w szkole,

- trema – reakcja wrodzona czy wyuczona?

Zajęcia 2/3/4/5/6. Procesy poznawcze

- odbiór wrażeń,

- procesy uwagi,

- pamięć i jej rodzaje,

- myślenie,

- język,

- kontrola poznawcza i funkcje wykonawcze,

- prezentacja filmu „Tajniki ludzkiego umysłu” (Świat Nauki, 2004).

Zajęcia 7. Uczenie się

- teorie uczenia się,

- czynniki wpływające na proces uczenia: afektywne, motywacyjne, społeczne, wiek i płeć,

- style poznawcze,

- zarządzanie procesem uczenia się,

- strategie wspomagające proces uczenia się.

Zajęcia 8/9. Osobowość i różnice indywidualne

- teorie osobowości,

- osobowość a sukcesy w nauce,

- osobowość w ujęciu teorii uczenia się (fobie, kompulsje, symptomy histeryczne),

- osobowość a mechanizmy kontroli zachowania,

- przegląd typologii różnic indywidualnych (biologiczne, psychoanalityczne, koncepcje konstytucjonalne),

- temperament.

Zajęcia 10/11. Psychologia zaburzeń psychicznych

- co to jest zaburzenie psychiczne?

- klasyfikacja zaburzeń,

- powstawanie zaburzeń życia psychicznego,

- podstawowe zagadnienia dotyczące zaburzeń (zespoły kliniczne i zaburzenia osobowości),

- wykorzystanie muzyki w leczeniu chorób psychicznych.

Zajęcia 12/13. Podstawowe zagadnienia z psychologii społecznej

- konformizm społeczny,

- rola autorytetu w podejmowaniu działań,

- style atrybucyjne,

- postawy a zachowanie,

- dysonans poznawczy,

- społeczna interakcja między nauczycielem a dzieckiem,

- klasa jako formalna grupa społeczna.

Zajęcia 14. Osobowość i cechy nauczyciela

- efektywność nauczyciela,

- ocena cech nauczyciela,

- style nauczania,

- różnorodność metod nauczania.

Zajęcia 15. Podsumowanie zajęć

- dyskusja: czy muzykom potrzebna jest wiedza psychologiczna?

Wykład (z zastosowaniem prezentacji multimedialnej), dyskusja, elementy warsztatowe

Zaliczenie: egzamin testowy (test jednokrotnego wyboru)

Warunek zaliczenia: 51% poprawnych odpowiedzi

Dodatkowe punkty do oceny: obecność na zajęciach (dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione obecności w semestrze) oraz aktywność